Монгол Улсын гадаад худалдааны бараа эргэлт 24.43 тэрбум ам.долларт хүрчээ
Монгол Улсын гадаад худалдааны 2023 оны урьдчилсан гүйцэтгэлийн статистикийг гаргаснаа Гаалийн ерөнхий газар өчигдөр танилцууллаа. Өнгөрсөн жил манай улс 160 оронтой худалдаа хийж, бараа эргэлт 24.43 тэрбум ам.доллар болж, 2022 оны мөн үеийнхээс 3.19 тэрбумаар буюу 15 хувиар өсжээ. Экспортын дүн импортынхоос 5.93 тэрбум “ногоон”-оор давсан байна.
2024-01-10
А.АВИР: Компаниудыг дүрэм журмаа мөрдөхийг өрсөлдөөнт зах зээл шаарддаг
Комплайнс гэдгийг хууль тогтоомж, эсвэл компанийн дотоод дүрэм журам, стандарт зөрчигдөхөөс сэргийлэх зорилготой багц арга хэмжээ хэмээн тодорхойлж болох аж. Энэ нь компанийг учирч болзошгүй эрсдэлүүдээс хамгаалахад ямар үүрэгтэй, хяналтыг нь хэрхэн нэвтрүүлэх, зохион байгуулах ёстой талаар Санхүүгийн зохицуулах хорооны (СЗХ) Компанийн засаглал, комплайнсын хэлтсийн дарга А.Авиртай ярилцлаа.
2024-01-05
МХБ-ийн зах зээлийн үнэлгээ түүхэн дээд түвшинд хүрэв
“Монголын хөрөнгийн бирж” (МХБ) ХК-ийн Топ-20 индекс өнгөрсөн сарын 26-нд 40 000 нэгж давсныг бид мэдээлсэн. Тэгвэл өмнөх жилийн арилжааны сүүлийн өдөр буюу арванхоёрдугаар сарын 28-нд дээрх индекс 1.66 хувиар дээшилж, 41 437 нэгжид хүрчээ. Энэ нь 2023 оны хамгийн дээд үзүүлэлт болов. Түүнчлэн хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээ түүхэн дээд түвшнээ шинэчлэн 11 их наяд төгрөг болж, дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 20.8 хувьтай тэнцжээ. Үүнээс гадна МХБ-ийн 2023 оны нийт арилжааны дүн түүхэн дээд түвшин буюу 8.3 их наяд төгрөгт хүрлээ. Уул уурхайн бүтээгдэхүүний арилжаа өнгөрсөн онд 2.4 тэрбум ам.долларт хүрсэн дүн гарсан аж. Сонирхуулахад, МХБ-ээр өнгөрсөн сарын 21-ний байдлаар 12.8 сая тонн нүүрс худалдсан нь нийт борлуулалтын 20 хувь болсныг УУХҮЯ-наас мэдээллээ.
2024-01-03
БНХАУ-ын Ардын банктай байгуулсан своп хэлцлийн 1.5 тэрбум юанийг нь хаажээ
Эргэн сануулахад, дээрх хоёр банкны хооронд байгуулсан Үндэсний мөнгөн тэмдэгт солилцох своп хэлцлийн ерөнхий гэрээг өнгөрсөн долоодугаар сард дахин гурван жилээр сунгаад байсан юм. Тодруулбал, хоёр улсын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, санхүүгийн зах зээлийн тогтвортой байдлыг дэмжих зорилгоор байгуулсан 15 тэрбум юань буюу 7.25 их наяд төгрөгийн дээрх гэрээг шинэчилсэн гэсэн үг. Үүний хүчин төгөлдөр байх хугацаа нь 2026 он хүртэл үргэлжлэх бөгөөд талууд харилцан тохиролцсон нөхцөлд сунгах боломжтой юм. “Өндөр хүүтэй, нэг улсаас хамааралтай өрийг 10 гаруй жилийн турш сунгасаар ирсэн нь, төлж барагдуулахыг хичээхгүй байгаа нь улс орны эдийн засгийн аюулгүй байдлын хувьд тааламжтай зүйл биш, цаашид бидний өмнө тулгарч болзошгүй эрсдэлтэй өр төлбөр” гэж зарим эдийн засагч үүнийг шүүмжилж байлаа.
2023-12-28
Иргэд ШТС-уудын гадаа дугаарлаад 20 хонов
Энэ талаар АМГТГ-ын хэвлэлийн төлөөлөгчөөс тодруулахад “Шатахууныг хангалттай хэмжээгээр татан авсан. Иргэдэд хязгаарлалтгүйгээр өгч байгаа” гэв. Импортоор хэдий хэмжээний шатахуун татан авч буй талаар тус газрын Газрын тосны бодлогын хэлтсийнхнээс нь лавлах гэсэн боловч мэдээлэл авч чадсангүй. Хэдийгээр УУХҮЯ, АМГТГ- ынхан “ОХУ, БНХАУ-аас газрын тосны бүтээгдэхүүн хэвийн импортолж байгаа” гэж мэдээлж буй ч бодит байдал дээр юу ч өөрчлөгдсөнгүй, иргэд ШТС-уудын гадаа “уяа”-тай хэвээр л байна.
2023-12-27
Эрчим хүчний салбар нийгмийн хөгжлийг чөдөрлөх үү
Бид ёстой л хүртэх ёстойгоо хүртэж, өвлийн хүйтнийг давах гэж хөгөө чирч байна. Эрчим хүчний салбарт хямрал нүүрлэж, нийслэл, орон нутаг дахь айл өрх, аж ахуйн нэгжүүдийн цахилгааныг өдөр бүр хэсэгчлэн хязгаарлаж буй нь ихээхэн хүндрэл учруулах болсон учраас ийн хэлэв. “Эрчим хүчний систем чадлын дутагдалд орсон тул таны цахилгааныг түр хязгаарласан байна. Хэрэглэгч та хүлээцтэй хандана уу” гэсэн мессеж ирвэл нээрэн л хүлээцтэй хандаж сурч байх шиг, монголчууд. Бүр ийм мессеж ч ирүүлэлгүйгээр шууд таслахад ч дасах нь. Ямар сайндаа шинэ жилийн баяраа тэмдэглэж байхад нь цахилгаан тасарсан ч харанхуйд хоолой нийлүүлэн дуулж суух вэ. Хэн нэгэнтэй дүрсээ харж дуудлага хийж байхад нэгийнх нь гэрт цахилгаангүй болоход “Арай л ойрхон таслаад байна уу” гэсхийсэн шиг сууж байх жишээтэй.
2023-12-26
Эрчим хүчний оргил ачаалал түүхэн дээд түвшнээ шинэчиллээ
Монгол Улсын эрчим хүчний системийн ачаалал энэ сарын 11-17-нд буюу өмнөх долоо хоногийн хугацаанд хамгийн ихдээ 14-ний 19.00 цагт 1589 МВт-д хүрчээ. Тэгвэл импорт хамгийн ихдээ өнгөрсөн ням гарагт 307 МВт-д хүрсэн тухай Эрчим хүчний зохицуулах хорооноос өчигдөр мэдээллээ. Эргэн сануулахад, манай улсын эрчим хүчний оргил ачаалал 2022 оны нэгдүгээр сарын 24-нд өмнөх жилийнхээ мөн үеийнхээс 138 МВт-аар өсөж, 1474-т хүрсэн нь түүхэн дээд түвшинд тооцогдож байв. Тэгвэл 2023 онд эл түвшин шинэчлэгдсээр байгаа юм. Тодруулбал, энэ сарын 10-нд оргил ачаалал 1521, маргааш нь 1531, 13-нд 1547 МВт-д хүрсэн үзүүлэлт бий. Эрчим хүчний оргил ачаалал дээр дурдсанчлан 1589 МВт-д хүрснээр түүхэн дээд түвшнээ шинэчиллээ.
2023-12-19
Улсын нэгдсэн төсвийн орлого 21.6 их наяд төгрөгт хүрчээ
Монгол Улсын нийгэм, эдийн засгийн үзүүлэлтийг энэ оны эхний 11 сарын байдлаар гаргаснаа Үндэсний статистикийн хорооноос өнгөрсөн баасан гарагт танилцуулав. Өнгөрсөн сарын эцэст мөнгөний нийлүүлэлт 35.4 их наяд төгрөгт хүрчээ. Энэ нь өмнөх оны мөн үед дээрх тоо 27.3 их наяд байснаас өссөн үзүүлэлт юм. Дээрх хугацаанд нийт олгосон зээлийн өрийн үлдэгдэл 26.9 их наядад хүрсэн нь өмнөх сарынхаасаа 516 тэрбум, өнгөрсөн оны мөн үеийнхээс 4.2 их наядаар илүү гэсэн үг. Үүнээс хугацаа хэтэрсэн зээлийн өрийн үлдэгдэл 1.4, чанаргүй зээл 2.2 их наядыг нь эзэлсэн байна. Хэвийн зээлийн өрийн үлдэгдэл 23.3 их наяд төгрөг болсон бөгөөд нийт зээлийн үлдэгдлийн 86.7 хувийг эзэлжээ. Төгрөгийн хадгаламж арваннэгдүгээр сарын эцэст 15.9 их наяд төгрөг болж, өмнөх сарынхаасаа 524.8 тэрбум, 2022 оны мөн үеийнхээс 3.6 их наядаар өссөн аж. Ийм хадгаламжийн 13.6 их наяд нь иргэдийн, 2.3 их наяд нь аж ахуйн нэгж, байгууллагынх гэнэ.
2023-12-18
Бодлогын хүүг 13 хувьд хэвээр үлдээв
Монголбанкны Мөнгөний бодлогын хорооны уржигдар, өчигдрийн ээлжит хурлаар эдийн засаг, банк санхүүгийн зах зээлийн өнөөгийн байдал, гадаад орчны төлөв, эрсдэлийг харгалзан үзээд бодлогын хүүг 13 хувьд хэвээр үлдээхээр шийдвэрлэлээ. Эл шийдвэр нь инфляцыг зорилтот түвшинд хүртэл бууруулж, тогтворжуулах, макро эдийн засаг, санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангах зорилттой нийцэж байгаа гэв.
2023-12-15
АХБ хөдөө аж ахуй, тээвэр, худалдааны салбарт дэмжлэг үзүүлэх нь
Түүнчлэн 100 сая ам.долларын өртөгтэй “Тогтвортой худалдаа-хилийн үр ашгийг сайжруулах” төслийг худалдааны салбарыг бэхжүүлэх, экспортын төрөлжилтийг дэмжих зорилгоор хэрэгжүүлэх нь. Үүний хүрээнд уур амьсгалд дасан зохицох байгууламжууд барих, хилийн боомтыг шинэчлэх, хяналт шалгалтын ухаалаг тоног төхөөрөмжүүд суурилуулах, худалдааг хөнгөвчлөх системийг сайжруулах зэрэг ажил хийхээр төлөвлөжээ. Бас хүн, мал, амьтны халдварт өвчин, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнтэй холбоотой биологийн халдварын тандалт, эрт илрүүлэг, хариу арга хэмжээг бэхжүүлэх замаар бүс нутгийн эрүүл мэндийн аюулгүй байдлыг сайжруулахад анхаарах гэнэ. Тус банкны Монгол дахь суурин төлөөлөгч Шэннон Коулин “Дээрх төслүүд нь эдгээр салбарын бодлого, дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалтыг сайжруулах, худалдааны үр ашгийг дээшлүүлэх, гадаад зах зээлд нэвтрэхэд ач холбогдолтой” хэмээв.
2023-12-13
“ТӨК-иудын удирдлага хууль бус шийдвэр гаргахад төр нөлөөлсөн байхыг үгүйсгэхгүй”
Эрдэс баялгийн салбарт төрийн оролцоо нэмэгдсээр байгаа энэ үед төрийн өмчит компанийн засаглалыг олон улсын стандарт, сайн туршлагад үндэслэн боловсронгуй болгох шаардлага тулгарч буй. Үүний хүрээнд Нээлттэй нийгэм форумаас судлаачидтай хамтран цуврал судалгаа хийж байгаа аж. Хууль зүйн ухааны доктор, СЭЗИС-ийн багш М.Түвшинжаргал, Японы Нагояагийн их сургуульд хууль зүйн мастерын зэрэг хамгаалсан А.Бодьбилэг нар “Төрийн өмчит компанийн Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн бүрэн эрх ба хариуцлага” сэдвээр бодлогын шинжилгээ хийжээ. Төрийн өмчит компанийн (ТӨК) Төлөөлөн удирдах зөвлөлийн (ТУЗ) эрх, хариуцлага, холбогдох хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах шаардлага зэргийн талаар тэдэнтэй ярилцлаа.
2023-12-12
ШТС-уудын гадаа урт дараалал үүсэж, зарим нь зарах шатахуунгүй болов
Энэ талаар нэгэн жолооч өчигдөр “Магнай трейд”- ийн ШТС-уудад АИ-92 дууссан гээд зөвхөн талонтой хүнд АИ-95 шатахуун өгч байна лээ. Нарны зам дагуух “Тэс петролиум”-ын ШТС-аас бензин авах гэсэн жолооч нар замын нэгдүгээр эгнээнд урт дараалал үүсгэсэн байсан” хэмээн ярилаа. Тэгвэл өөр нэгэн жолооч “Өнгөрсөн пүрэв гаргийн 20.20 цагт XIII хороолол дахь “Магнай трейд”-ийн ШТС-д АИ-92 шатахуунгүй байсан тул АИ-95 авсан юм. 30 мянган төгрөгт 12.5 литр АИ-92 авдаг байсан бол долоон литр АИ-95 авсан. Өчигдөр (уржигдар) гэрийнхээ ойролцоох буюу Баянзүрх дүүргийн V хороон дахь “Сод Монгол”-ын ШТС-д 22.30 цагийн үед очиход ажилчин нь “АИ-92 зарж буй ч дараалал ихтэй байгаа тул удахгүй дуусчих болов уу. Маргааш 10.00 цагт хэвийн борлуулна” гэж хэлсэн. Тухайн ШТС-аар дамжин орон сууцын хороолол руу ордог. Урт, замбараагүй дараалал үүссэнээс болж хүмүүс гэр лүүгээ орж чадахгүй, үл ойлголцол үүссэн харагдсан. Бас дарааллаас болж зарим жолооч бүр зодолдсон.
2023-12-12
Орон сууцын үнэ есөн хувиар өсжээ
Улаанбаатар хотод арваннэгдүгээр сард орон сууцын үнэ өмнөх оны мөн үеийнхээс ес, өмнөх сарынхаасаа 1.5 хувиар өссөнийг Үндэсний статистикийн хорооноос мэдээллээ. Шинэ орон сууцын ам метр нь өнгөрсөн сард дунджаар 4.04 сая төгрөгийн үнэтэй байсан аж. Хан-Уул дүүрэгт хамгийн өндөр буюу 4.31, Сонгинохайрханд хамгийн бага буюу 2.68 төгрөгийн үнэтэй байсан гэнэ. Тэгвэл хуучин орон сууцын ам метрийнх нь дундаж үнэ 3.58 сая байжээ. Ийм орон сууцын үнэ Сүхбаатар дүүрэгт хамгийн өндөр (4.21 сая төгрөг), Сонгинохайрханд хамгийн хямд (2.57) байсныг мөн дурдав.
2023-12-11
Инфляцын түвшин 8.6 хувьд хүрэв
Улсын инфляцад бензин, түлшнээс бусад импортын барааны үнэ гурав (35.1 хувь), мах, хатуу түлшнээс бусад дотоодын барааных 4.2 нэгж хувиар (48.8) нөлөөлжээ. Инфляцын түвшин улсын хэмжээнд 8.6 хувь гарсны 3.6 (42 хувь) нэгж нь хүнсний бараа, ундаа, усны бүлгийн үнийн өсөлтөөс шалтгаалсан аж. Эл дүн ийнхүү 8.6 хувиар өсөхөд хүнсний бараа, ундаа, усны бүлгийн үнэ дүнгээрээ 13.3, хувцас, бөс бараа, гутлынх 7.4, тавилга, гэр ахуйн барааны бүлгийнх 6.7, эм тариа, эмнэлгийн үйлчилгээнийх 6.9, зочид буудал, нийтийн хоол, дотуур байрных 16.4, боловсролын үйлчилгээнийх 16.8 хувиар дээшилсэн нь голлон нөлөөлсөн гэнэ. Тэгвэл инфляц 8.6 хувьд хүрэхэд 3.1 (36 хувь) нэгж хувь нь импортын барааны үнийн өсөлтөөс шалтгаалжээ.
2023-12-08
Бизнесийн орчны ерөнхий таван үнэлгээний ганц нь сайжирчээ
Бизнес эрхлэх нөхцөл байдлын талаар судлахад төрийн эрх бүхий байгууллагаас зөвшөөрөл авахад хүндрэлтэй, санхүүгийн эх үүсвэр хомс, бизнесийн маргаан шийдвэрлэх тал дээр хангалтгүй байгааг МУИС-ийн Бизнесийн сургуулийн доктор, профессор Б.Даваасүрэн хэлэв. Монгол Улсад гадаад худалдаа эрхлэхэд дотоод, гадаад тээврийн нөхцөл байдал, улс орнуудын тарифын болон тарифын бус зохицуулалт, худалдаа эрхлэгчдэд тусгайлан хандсан бизнесийн үйлчилгээ хангалтгүй буй нь саад болж байгааг мөн дурдлаа. Гадаад худалдаа эрхлэх боломжийг нэмэгдүүлэхийн тулд юуны түрүүнд валютын ханшийн хэлбэлзэл их, тээврийн зардал өндөр, хугацаа урт, санхүүжилтийн үйлчилгээ хангалтгүй байгааг шийдвэрлэх нь ач холбогдолтойг тэмдэглэсэн юм.
2023-12-07
Гадаад зах зээлийн савлагаа дотоодод нөлөөлөөд байна уу
Дэлхийн 10 дахь том үйлдвэрлэгч гэгддэг Бразилыг эгнээндээ орохыг ОПЕК урьсан бөгөөд тус улсын Эрчим хүчний сайд дээрх байгууллагад ирэх сард нэгдэнэ хэмээн найдаж буйгаа илэрхийлжээ. Энэ оны аравдугаар сард ОПЕК болон бусад нийлүүлэгч өдөрт 38.19 сая баррель бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсэн дүн бий. Тус байгууллагын хувьд баррелийнх нь үнийг 80 ам.доллароос дээш байлгахыг зорьж буй юм.
2023-12-05
Шатахууны нөөц багасаж 71 545 тонн болжээ
Улсын хэмжээнд өчигдрийн байдлаар 71 545 тонн шатахууны үлдэгдэлтэй байсныг АМГТГ-аас мэдээллээ. Үүнээс А-80 бензиний 2187, АИ-92-ын 24 392, АИ-95-ын 5071, дизелийн түлшний 36 464 тоннын үлдэгдэлтэй байжээ. Энэ нь А-80 автобензиний 13, АИ-92-ын 20, АИ-95-ын 25, дизелийн түлшний 16 хоногийн ердийн хэрэглээтэй тэнцэх үлдэгдэл гэсэн үг аж. Дээрх нөөцийн 5905 тонн нь баруун, 3789 нь Хангай, 15 789 нь төв, 3070 нь зүүн бүсэд байсан гэнэ. Эргэн сануулахад, энэ сарын 20-ны байдлаар манай улс 84 085 тонн шатахууны үлдэгдэлтэй байсан бол өдгөө ийнхүү багасаад буй юм. Тухайн үед А-80 шатахууны 14, АИ-92-ын 23, АИ-95-ын 27, дизелийн түлшний 19 хоногийн нөөцтэй гэж байв.
2023-11-29
Эрчим хүчний оргил ачаалал түүхэн дээд түвшиндээ хүрэв
Гэтэл оргил ачаалал ийнхүү нэмэгдэж, хүчин чадлаас давсан хэрэглээг хангаж буй юм. Манай улс ОХУ-аас эрчим хүч их хэмжээгээр импортлох техникийн боломж байхгүй. Тус улсаас хамгийн ихдээ 310 МВт-ыг импортлох гэрээ байгуулсан талаар зарим эх сурвалж хэлэв. Хэрэв цаашид эрчим хүчний эрэлт импортын техникийн нөхцөлөөс давбал цахилгаан хязгаарлахаас өөр аргагүйд хүрэх аж. Ташрамд дурдахад, 80 МВт-ын суурилагдсан хүчин чадалтай, 200 МВт/цагийн багтаамж бүхий литий-ион төрлийн батарей хуримтлуурын байгууламжийг 220/110/35 кВ-ын дэд станцад залгах туршилт өнгөрсөн баасан гарагт амжилттай болсон байна.
2023-11-27
“Хавх”-нд гацсан эдийн засаг
Ерөнхий сайд уржигдар эдийн засагчидтай уулзсан. Энэ үеэр Монголбанкны ерөнхий эдийн засагч Д.Ган-Очир “Эдийн засгийн сэргэлтийн өрхөд үзүүлэх нөлөө, анхаарах асуудал” сэдвээр мэдээлэл хийсэн юм. Тэрбээр эдийн засгийн хүртээмжтэй өсөлтийг илэрхийлэх хамгийн гол үзүүлэлт болох цалингийн орлогын ДНБ-д эзлэх хувь манай улсад 28 байгааг дурдсан. Энэ нь хөгжиж буй болон хөгжингүй орнуудын дундаж 40 хувиас харьцангуй бага аж. Мөн хэрэглээний зээлийн өсөлт 35.5 хувьтай байгаа гэнэ. Өрхийн орлого ба зарлагын зөрүү нь хэрэглээний зээлийг өсгөхөд нөлөөлж буй юм байна. Эдийн засагч А.Батпүрэв “Өрхийн сарын дундаж орлого 2.2 сая төгрөгт хүрсэн. Ирэх жил ДНБ 70 их наяд төгрөг буюу нэг хүнд ногдох ДНБ 6000 ам.доллар болно” гэж шүгэлдэцгээгээд байх.
2023-11-22
10 МВт-ын хүчин чадалтай “Сэрвэн” станц ашиглалтад оруулав
ЭХЯ-ны захиалгаар Азийн хөгжлийн банкны хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтээр Говь-Алтай аймгийн Есөнбулаг сумд 10 МВт-ын суурилагдсан хүчин чадалтай “Сэрвэн” нарны цахилгаан станцыг ашиглалтад оруулж, Алтай-Улиастайн эрчим хүчний системд цахилгаан нийлүүлж эхэлжээ. Эл ажлыг “Сэргээгдэх эрчим хүчийг нэмэгдүүлэх төсөл”-өөс хэрэгжүүлсэн бөгөөд “MCS international” гүйцэтгэсэн аж. Мөн “Диспетчерийн үндэсний төв” ТӨХХК техникийн туслалцаа үзүүлж, “Эрчим хүчний үндэсний төв” ТӨХХК техникийн хяналт хийсэн гэнэ.
2023-11-20
