Өчигдрөөс илүү маргаашийг
бүтээхийн төлөө

Р.Оюунжаргал

Олон улсын бестселлер, сэтгүүлчийн бүтээл тодорсон өдрүүд

“Илүү их уншъя” уриатай үндэсний хэмээн тодотгох болсон “Номын баяр-2023”-ын намрын үйл ажиллагааг урьдын адил УИХ-ын даргын ивээл дор зохион байгуулж байна. Соёлын яам, нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар хамтран ажиллаж буй. Энэ удаагийнхад 200 гаруй хэвлэн нийтлэгч, 300 орчим зохиолч, орчуулагч, редактор, зураач, эх зохиогч, эрдэмтэн судлаач оролцож байна. Өнгөрсөн хавар болсон “Номын баяр-2023”-ыг зорьж 240 гаруй мянган хүн нийслэлийн төв талбайд ирсэн бол эдүгээ илүү гарах магадлалтай. Учир нь энэ удаа дөрвөн өдөр үргэлжлэх юм. Бороотой өдрүүд үргэлжилсэн тул нийслэлийн удирдлагын зүгээс нэг өдрөөр сунгах боломж олгожээ. 
2023-09-18

Хөдөлгөөн, хөдөлмөр засалчид эрэлттэй байна 

Эдүгээ АШУҮИС-ийн Сувилахуйн сургуулийн Бие бялдар судлалын тэнхимд хөдөлмөр засалчдыг С.Булганчимэг, М.Эрдэнэцэцэг, Г.Тунгалаг, Ц.Халиун гэсэн багш нар бэлтгэж буй аж. Багш Б.Мөнх-Эрдэнэ, Х.Ариунаа, Г.Намуун, Д.Батлхам, Б.Янжинсүрэн, Б.Баасанхүү нар бол хөдөлгөөн заслынхан. Дээр дурдсан Сэргээн засах мэргэжлийн салбар зөвлөлд тэд байдаггүй. Гэсэн ч тэд 2021 онд шинээр байгуулсан салбар зөвлөлтэй хамтран ажиллаж, хөдөлгөөн, хөдөлмөр засал шаардлагатай хүмүүст үзүүлэх тусламж, үйлчилгээнд хамаарах даатгалын шалгуур үзүүлэлтүүдийг, үзлэгийн картуудыг ч өөрчилье гэсэн саналуудаа тусгаж хүргүүлсэн юм билээ. Гэвч үүнийг нь ЭМЯ яагаад ч юм хүлээж аваагүй гэнэ. 
2023-09-14

Б.ТЭРГЭЛ: “Алтан арслан” хүртсэндээ итгэж ядаад л байна 

Венецийн олон улсын 80 дугаар кино наадмын залуу уран бүтээлчдийг дэмждэг “Оризонт” хэсэгт өрсөлдсөн Монголын уран сайхны “Сэр сэр салхи” киноны гол дүрийг бүтээсэн Б.Тэргэл шилдэг эрэгтэй жүжигчнээр тодорч, уг наадмын бэлгэ тэмдэг болсон “Алтан арслан” шагналын эзэн болоод буй билээ. “Сэр сэр салхи” бол олон улсын уран бүтээлчдийн хамтын бүтээл. Монголын талын продюсер, “Гүрү медиа” компаниар овоглодог Ц.Ариунаа болон зохиолч, найруулагч П.Лхагвадулам нар эх орондоо хараахан ирээгүй байгаа юм. Венецээс түрүүлж ирсэн Б.Тэргэлтэй цөөн хором ярилцлаа. 
2023-09-13

“Инээмсэглэл” хамтлагийнхан“зодог тайлах” нь 

Тэд уг тоглолтоо “зодог тайлах” хэмээн тодотгосон. Тус хамтлагийнхан өнгөрсөн зун “Playtime”-д тоглох урилгатай байжээ. Гэсэн ч үерийн уршгаар уг наадмын сүүлийн өдрийн тоглолтыг цуцалсан учраас фэнүүдтэйгээ уулзаж чадаагүй юм билээ.
2023-09-13

О.НЯМ-ОЧИР: Абстракт зургуудын минь суурь нь монгол бичгийн зурлагууд 

Каллиграфч О.Ням-Очиртой ярилцсан юм. “Лхам” галерейгаас түүний “Анхны зураас” үзэсгэлэнг наадмын өмнөхөн нээж, наймдугаар сарын сүүлчийн өдөр хүртэл үзэгчдэд толилуулсан. Дүрслэх урлагийнхан ч каллиграфч л гэж боддог байсан уран бүтээлч өнгийн, абстракт чиг хандлага бүхий ажлуудаа дэлгэхэд нь хэн хүнгүй сонирхож, зарим нь гайхаж “Та чинь зураач юм уу” гэж асууж байсан гэсэн. Тухайн үед уулзаж, уран бүтээлийнх нь талаар яриулах гэтэл орон нутагт аялахаар одсон байсан юм. Улсын их дэлгүүрт ажлынхаа байранд төвхнөсөн даруйд нь зураачийг “барьж авлаа”. 
2023-09-12

Зам тавих нэрээр байгаль орчноо сүйтгэсээр байх уу 

Зам, тээврийн хөгжлийн төвөөс энэ мэтчилэн орон нутагт зам тавих нэрээр газар эвдээд орхичихсон тохиолдол хэр олон байгааг тодруулахаар холбогдоход “Замын их болон ээлжит засварыг графикийн дагуу хийж байгаа. Улаанбаатар-Өндөрхаан, Улаанбаатар-Арвайхээр, Мандалговь-Даланзадгад зэрэг чиглэлийн замын засвар 60-90 хувийн гүйцэтгэлтэй байна” гэв. Харин зам тавих гээд “мартчихсан” газруудын талаар мэдээлэл өгсөнгүй. Тэд мэддэггүй юү, эсвэл мэдээлэх хүсэлгүй байна уу. Юутай ч Мөнгөн морьт сумд зам тавьж буй гэх гүйцэтгэгч компанийн нэрийг хэлэхгүй, хаацайлах маягтай тойруулж байлаа. 
2023-09-12

Зоргоороо эр

Умард Солонгосын удирдагчийн талаар мэдээлэл хомс байдаг ч ийм мэдээ тархаж буйн ташрамд зарим зүйлийн талаар өгүүлэхээр шийдэв. Ким Жөн Ун 1982 онд эцэг Ким Ир Сенээ залгамжлан улсаа удирдаж байсан Ким Чен Ирийн гурав дахь хүү болон мэндэлжээ. Ээж нь Ким Чен Ирийн гурав дахь гэргий балетчин Ким Ён Хи гэж байжээ.
2023-09-11

ДБЭТ-т уран бүтээл “буцалж” байна 

Энэ удаагийн “Сонгодог жаран” тоглолтын хөтөлбөрийг эцэслэн батлахад амаргүй байсан тухай Уран сайхны зөвлөлийнхөн нь ярьж байв. Учир нь 60 жилийн турш бүтээсэн дуурь, балет, найрал хөгжмийн бүтээл тус бүр сонгомол тул альнэгийгньонцлоход хүндрэлтэй байсан гэнэ. Юутай ч өчигдөр өглөөний бэлтгэл сургуулилалтын үеэр Ардын жүжигчин Б.Дамдинсүрэнгийн “Учиртай гурван толгой” дуурь нь олон бүтээлийн дундаас онцгойрох мэтэгшиглэсээр байлаа. Уран сайхны зөвлөлийн гишүүн, гоцлол дуучин, Гавьяатжүжигчин Б.Эрдэнэтуяагаас зарим зүйлийг тодруулсан юм.
2023-09-08

Амлалтдаа хүрэхийн тулд талууд үр дүнтэй ажиллах шаардлагатайг онцоллоо 

Тогтвортой хөгжлийн төлөөх үндэсний чуулганыг ЭЗХЯ, НҮБ-ын Суурин зохицуулагчийн газар хамтран өчигдөр зохион байгууллаа. Уг чуулганы зорилгыг “Монгол Улс Тогтвортой хөгжлийн зорилгын хэрэгжилтийг эрчимжүүлэх тэргүүлэх чиглэлээ энэ сарын 18-19-нд Нью-Йоркт болох НҮБ-ын дээд түвшний уулзалтад танилцуулахад бэлтгэх” хэмээн тодорхойлжээ. Монгол Улсын хөгжлийн бодлого боловсруулагчид, шийдвэр гаргагчид тэргүүтэй төр, хувийн хэвшлийн олон байгууллагын төлөөллийг тус чуулганд оролцуулсан бөгөөд НҮБ-ын дээд түвшний уулзалтад танилцуулах төслийн эргэн тойронд санал солилцсон юм.
2023-09-08

Б.САРАНТУЯА: Галерейн үзэгчдээ дахин цуглуулж чадсан

Тийм болохоор хөл нь галерейн зүг явахаа больсон байсан ч юм шиг. Ийм уулзалт зохион байгуулснаар тэр гомдол нь арилах шиг болсон. Мөн манай нэгэн ажилтны гаргасан санааг ажил хэрэг болгож, гурван жил дараалан тууль хайлуулсан. Бас нэгэн онцолж хэлэх юм бол атгасан гар шиг цул болж ажилладаг манай цөөн хэдэн ажилтны мэргэжилдээ үнэнч, ажилдаа дуртай сэтгэл юм. Чиглүүлж, санаа өгсөн байхад залуус бүхнийг хийдэг. Цалин бага болохоор ажлаасаа гарсан, гадаад явсан нь бий л дээ. Одоо бол ажилтнуудын урам нь бага зэрэг ч гэсэн сэргэсэн. Цалинг 62 хувиар нэмэхэд хүмүүс өөдрөг болдог юм байна. Манайхнаас “Захирал аа, цалин нэмэгдэх ямар гоё юм бэ” гэж хэлсэн хүн нэг бус. Бид олон сонирхолтой контентой болсон. Ийм олон хүчин зүйлийн нөлөөгөөр галерейнхаа үзэгчдийг дахин татаж эхэлсэн юм. 
2023-09-07

Пригожин амьд уу

Оросын нисэх хүчний мэдээлснээр бизнесмен Евгений Пригожин наймдугаар сарын 23-нд Тверь мужид сүйрсэн “Em­braer legacy” онгоцонд сууж явжээ. 2019 оны арванхоёрдугаар сарын 11-нд Конгод цэргийн ачааны “Ан-72” онгоц сүйрсэн юм. Түүнд найман хүн сууж явсны дунд Ардчилсан Конго улсын Ерөнхийлөгч Феликс Чисекидийн захиргааны ажилтнууд байж. Уг ослоор амиа алдсан хүмүүсийн дотор Евгений Пригожины нэр байв. Гэхдээ энэ бизнесмен үхсэн гэх мэдээлэл нотлогдсонгүй. Хэсэгхэн хугацааны дараа тэрбээр хүмүүстэй холбогдож, өөрт нь муу юм тохиолдоогүй гэсэн байна. Энэ ослоор 61 настай Владимир Садовничий, 64 настай Виталий Шумков гэдэг хоёр орос амь үрэгджээ. Тэд ЗХУ-ын үеэс энд үлдсэн цэргийн техникийг засахад конго хүмүүсийг сургаж байсан аж. Үүний зэрэгцээ 2022 онд “Telegram” сувгаар Пригожин Луганск мужид амиа алдсан байж болзошгүй гэх мэдээлэл бас тарсан ч бизнесмен өөрөө үүнийг няцаав.
2023-09-07

Б.Насанбаяр: Хүн өөрөөсөө бүгдийг хайж, шинийг нээх хэрэгтэй

Элдэвтэй, эрдэмтэй эмчтэй таарч, олзуурхан ярилцав. Түүний нэр Бодьгэрэлийн Насанбаяр. Яруу найрагч, бөх тэрбээр ХБНГУ-ын Бад Фильбэл  хотод байгуулсан хувийн эмнэлгээ удирдан ажилладаг аж. Үндэсний бөхөөр аймгийн начин цолтой, Өсвөр үеийнхний улсын аварга, чөлөөтөөр Монгол Улсын Залуучуудын аварга, ХБНГУ-ын мастеруудын аварга шалгаруулах тэмцээний 2017, 2018 оны мөнгө, хүрэл медальтай түүнтэй эх орондоо амраад буцахынх нь өмнө уулзсан юм.
2023-09-04

Т.ОТГОНБУЛГАН: Миний хамгийн залуу шавь гуравтай, ахмад нь 65 настай 

Австри улсын нийслэл Вена хот дахь Хөгжмийн их сургуулийн магистрант, тус хот дахь “Ямаха” хөгжмийн сургуулийн багш Т.Отгонбулгантай холбогдож ярилцсан юм. Сонгодог хөгжмийн өлгий нутагт сурч, ажиллаж буй монгол залуу хүний амьдрал, аж байдлын талаар түүнээс тодрууллаа. 
2023-08-30

АРАЙ Ч ДЭЭ: Оюутнуудын төлбөрийг төр хариуцсанаар боловсролын салбарын хямралыг шийдэхгүй

Улсын хэмжээнд багш дутагдалтай байгаа нь үнэн. Аль ч аймаг, сум, дүүрэгт энэ нь том асуудал болчихоод буй. Гэхдээ хүүхдүүд сургалтын төлбөрөө төлж чадахгүйгээс болоод багш дутагдчихаад байгаа хэрэг биш. Харин төгсөөд ажиллах нөхцөл, цалин, нийгмийн баталгаа, мэргэжлийн нэр хүнд муугаас шалтгаалсан юм.
2023-08-28

Элэг шилжүүлэн суулгах эмчилгээний үр дүнгээр эхний гуравт жагсаж байна

Эмчилгээний үр дүнгийн үзүүлэлт гэдэгт бүх амьд донор нь энх тунх байгаа болон элэг шилжүүлэнсуулгуулсанхүмүүс хэдэн жил амьдарч буйг нь харгалзан үздэг юм байна. Мөн тэдний амьдралын чанарыг авч үздэг гэнэ. Манай улсад өдгөө Улсын нэгдүгээр төв эмнэлэг, ХСҮТ-ийн элэг шилжүүлэн суулгах багийнхан дээрх мэс заслыг хийж буй юм. Дэлхийн эрхтэн шилжүүлэн суулгах нийгэмлэг нь ДЭМБ-ын харьяа байгууллага аж. 
2023-08-28

Хөгжимчид хүчээ нэгтгэн “Улаанбаатар фестиваль”-ийг олон улсын түвшинд хүргэв 

Тэрбээр хөгжмийн наадмыг санаачлан зохион байгуулж, олон улсын түвшний цар хүрээ өргөнтэй арга хэмжээ болгохоор зорьж буй хамт олонд баяр хүргэж үг хэлсэн. “Аав минь Архангайд төрж, өссөн хүн. Гэхдээ үзэсгэлэнт байгальтай эх орноо бүхэлд нь хайрладаг, тойрон аялахыг хүсдэг хүн байлаа. 1965 онд албан томилолтоор говийг зорихдоо Говь гурван сайхан хайрханд зориуд очиж үзсэн юм билээ. Нэрт зураглаач Уртнасан гуай хамт явсан. Нэг нь байгалийн үзэмжийг дурандаа буулгаж, нөгөөх нь хөгжим зохиосныг Монголын үе үеийн хөгжимчид тоглосоор байна. Энэ сайхан бүтээлийг нь сэргээж, хэзээ ч, хэн ч тоглоход бэлэн, бүрэн болгосонд талархаж байна” гээд тэрбээр хөгжмийн наадмыг хөгжүүлэх санд хандив өргөсөн юм. 
2023-08-25

13А маягт бус, болхи тогтолцоо буруутай 

Бас нэгэн иргэн “Ядахдаа хавдрын давтан хяналтад байдаг өвчтөнөөс 13А нэхдэгээ больчихооч. Иргэдэд ээлтэй шийдвэр гаргаж бай л даа. Маягтыг цахимаар илгээдэг болсон гээд байгаа. Тэр чинь зөвхөн эмч хоорондын асуудал болж. Иргэдэд бол дарамт нэмэгдсэн байна. Амьдралаас тасарсан шийдвэрүүдээ эргэж хараач, болохгүйг нь цуцлаач. Балиар дарамтуудыг биеэрээ үзлээ, мэдэрлээ” гэжээ. 
2023-08-24

Г.АЛТАНГЭРЭЛ: Нуман хуур зөвхөн манайд л байдаг 

Архангай аймгийн Хашаат сумын сургуулийн сурагч Г.Алтангэрэлтэй цөөн хором ярилцлаа. Нуман хуураар тоглож, энэхүү өв соёлыг тээж яваа гэдгээр нь түүнийг онцолсон юм. Тэрбээр удахгүй нийслэлд ирж, дуулаач мэргэжлээр суралцах аж.
2023-08-23

АРАЙ Ч ДЭЭ! Цаг агаарын мэдээллийн самбар бямба, ням гарагт “амардаг” 

“Самбар бороо, уснаас болж гацав уу, эсвэл ямар нэгэн алдаа гарав уу. Хоёр хоногийн өмнөх мэдээлэл байх юм. Та нар мэдэж байгаа юу” хэмээн тэднээс тодрууллаа. Уг самбарыг хариуцсан инженер нь “Та ням гарагт баасангийн мэдээлэл харсан байна. Зөв, зөв. Манайх амралтын хоёр өдөрт мэдээллээ сольж чаддаггүй юм. Энэ дэлгэц механик ажиллагаатай” гэлээ. 
2023-08-22

Алив бүхнээс нь Монгол мэдрэгдсэн “Нүүдэлчин” наадам

Цэлмэг, хааяа бүлээн салхи хормой дэрвүүлэх таатай өдөр эргэн тойрноо ажигласан шигээ аймаг, аймгийн отгуудаар явж, өргөн уудам газар нутагтай Монгол орны маань аль өнцөг буланд хүн зон ямар аж ахуй эрхэлж, монголчуудын уламжлалт соёлоос ямрыг нь тээн, өнөөг хүртэл уламжлуулан өртөөлүүлсэн бэ гэдэгтэй танилцаж явах таатай байлаа. 
2023-08-21