Богдхан уулыг бүрмөсөн сүйдлэх балагт “нүх”
Үе үеийн Засгийн газар, хотын удирдлагууд нийслэлийн агаарын бохирдлыг бууруулж, амьдрах орчныг сайжруулах амлалт, зорилтыг бодлого, үйл ажиллагааныхаа тэргүүнд эрэмбэлж ирсэн. Гэвч Улаанбаатарын уур амьсгал, экосистемийг тэжээн тэтгэгч, зөөллөн цэвэршүүлэгч амьтай бүхэнд дайсагнан халдаж, сүйтгэн устгасаар өнөөдрийг хүрлээ. Энэхүү “хоёр нүүртэй” бодлого, шийдвэрүүдээс нь болж хотын дундуур урсдаг Сэлбэ, Дунд гол өдгөө амь тавихдаа тулав. Таван аймгийн 37 сум, нийслэлийн долоон дүүргийн нутаг дэвсгэр дамнан, хүн, малын унд ус залгуулж ирсэн Хатан Туул ч бодлогогүй, балагтай шийдвэрүүдийн нөлөөгөөр бохирдол, доройтолд гүн автаж, Хятадын Шар мөрөнтэй эн зэрэгцэх хэмжээнд очсон. Үүний араас нийслэлийн ойн сангийн үлэмж хэсгийг бүрдүүлэгч, хотын экосистемийг тэнцвэржүүлэгч дархан цаазат Богдхан уул маань “мааниа уншуулахад” тун ойрхон байна.
2025-05-22
Явах уу, үлдэх үү
“Тухайн хүн ямар нэгэн асуудалд орох юм бол шууд огцордог жишгийг уг жагсаалаар тогтоосон. Би бол огцрохоос айх хүн биш”. Одоогоос зургаан жилийн өмнө Л.Оюун-Эрдэнэ ийн хүү хэлж байв. 2018 оны сүүлчээр тэрбээр УИХ-ын дарга М.Энхболдыг огцрохыг шаардаж, Сүхбаатарын талбайд “шударга тав”-ын нэгийнх нь дүрээр гарч ирж байсан билээ. М.Энхболдгүй л бол Монгол Улс сайхан болно гэсэн ухуулга хийж, шударга ёс, сайн сайхны төлөө тэмцэнэ гэсэн. Эцэст нь М.Энхболд явж, Л.Оюун-Эрдэнэ ирсэн. Гэвч тэрбээр нөхцөл байдлыг ту¬хайн үеийнхээс ч дордууллаа. Ардчилал, авлигын индексээр манай улс байнга ухарсаар сонгуулийн автократ дэглэмтэй орны тоонд оров.
2025-05-22
Т.Мөнхсайхан сайд өмнөө хөндөлссөн хүн бүрийг зайлуулж байна
Эрүүл мэндийн үе үеийн сайд нар сайнтай, муутай “саваа” дүүргэн, өнгөрсөн хугацаанд өөрсдийн гэсэн арга барилаар ажиллаж, улс төржсөн ч учиртай байсныг иргэд хэлдэг. Тэгвэл Т.Мөнхсайхан өнгөрсөн жил салбарын сайдаар улиран томилогдож, өдгөө тус салбарыг хоёр дахиа толгойлж буй туршлагатай хүн билээ. Гэвч тэр өмнөх сайд нараасаа дэндүү “поп”, ёс зүйгүйн дээр хүний эрхийн наад захын мэдрэмжгүй, хууль, журам зөрчдөгөөрөө сүүлийн үед “зард гарах” болов. Тэр нийгмийн сүлжээнд зүгээр ч нэг рийлчин байсангүй, сайд болсноос хойших хууль бус томилгоонууд нь Т.Мөнхсайханыг ямар ч ёс суртахуунгүй улс төрч болохыг нь улам тодруулсаар байна.
2025-05-21
Гурилын үйлдвэрүүдэд дампуурах сонголт л үлдэв
УИХ, Засгийн газар өвөлжилт, хаваржилтын хүндрэлтэй холбогдуулан одоогоос жил гаруйн өмнө ийм нэг “халуун сэтгэлт” шийдвэр гаргаж байв. Малчид, хөдөө, орон нутгийн иргэдийн амьжиргааг дэмжих, хямд үнэтэй гурил, тэжээлээр хангах халуун сэтгэлээр гаргасан гэх энэхүү шийдвэр нь угтаа сонгууль угтсан шоу, дотоодын зах зээл дэх шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн эрх ашгийг хамгаалах нэрийн дор үндэсний үйлдвэрүүдээ нухчин дарах хортой бодлого гэдгийг тухайн үед олон нийт анхааруулж, шүүмжилж байсан бол өнөөдөр үр дүнг нь бодитоор харж, амсаж байна. Энэ хуулийг хэрэгжүүлснээс хойших жил гаруйн хугацаанд юу өрнөв, ямар өөрчлөлт гарав гээд харвал хохирол нь хожлоосоо хол илүү тасарсан. Гурил импортолдог наймаачид л хэд гурван төгрөгийн ашиг олсон уу гэхээс бусад нь гавьтай үр өгөөж хүртээгүй. Гурилын үнэ ч энэ хугацаанд сүртэй хямдарч, тогтворжин, зах зээлд шударга өрсөлдөөн бий болсонгүй, зорилтот бүлэг болох малчид, орон нутгийн иргэдийн амьдралд ч эл шийдвэр дорвитой нөлөө үзүүлсэнгүй.
2025-05-20
“ДЦС-3” дэлбэрч мэдэх нь
“ДЦС-3”-ын турбин дэлбэрэхэд бэлэн болжээ. Хошигнож хэлбэл тэр турбин төрийн тэргүүнтэй маань нас чацуу, 1968 оных юм гэнэ. Бүхэл бүтэн нэгэн жарны турш аргадаж тордсоор одоо засал авахаа больсон байна. Үүнийг засахад тусгасан төсвийн мөнгөөр үнсийг хийсэхээс нь хамгаалж хашаа барихад нэг тэрбум, эсвэл үнсээ Эмээлт хүртэл зөөхөд арван тэрбум төгрөг гэхчлэн өөр зориулалтаар зарцуулсаар ийнхүү цоорох шахсан “шүүрэн шанага” шиг турбинтэйгээ өнөөдрийг хүрчээ. Үнс яагаад хэсэг бүлэг хүний мөнгө угаах хэрэгсэл болсон талаар хойно өгүүлнэ. Одоо турбинээ ярья.
2025-05-19
Ерөнхий сайд үнэнд гүйцэгдэж эхлэв үү
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийг огцрохыг шаардсан “Цүнхтэй жагсаал” үргэлжилж байна. Түүний жилийн орлогоос давсан мөнгөөр хүү нь найз бүсгүйгээ эрхлүүлсэнд тайлбар хийхийг иргэд шаардаж буй юм. Хэдэн өдөр бултаж, зугтсаны эцэст түүний багийнхан ямар байдлаар, хэрхэн тайлбар хийлгэхээ бодож олжээ. Ингээд Туулын хурдны зам төслийн ажилтай танилцах үеэр хэсэг сэтгүүлчийн асуултад хариулахаар зохион байгуулсан байна. Түүний хүүд хамаарах олон тансаглалаас сүйн бөгжтэй хэсгийг л сонгож авахаар шийджээ.
2025-05-19
Цахилгаан, дулааны гачигдалтай Улаанбаатарт шинэ сууц “шийтгэл” болж байна
Манай улсад ойрын жилүүдэд барилга, бүтээн байгуулалтын ажил эрчимжих төлөвтэй. Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй Үндэсний орон сууцжуулалтын хөтөлбөр, Улаанбаатарын гэр хорооллыг хөгжүүлэх, хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх “Шинэ дэд төв” санаачилга, нийслэлийг 14 хотод хувааж, дэд бүтцийг нь тэлэх зорилготой шийдвэрүүд үүнд “үнэтэй” хувь нэмэр оруулах нь дамжиггүй. “Өнгөрөгч онд нэмэлтээр 37.3 мянган айлын орон сууцын барилгын ажлыг эхлүүлсэн. 2024, 2025 оны барилга угсралтын ажлын үр дүнд зах зээлд 66.4 мянган айлын орон сууц нийлүүлэх тооцоо бий” гэсэн мэдээллийг Хот байгуулалт, барилга, орон сууцжуулалтын яамнаас өглөө. Зөвхөн дээрх хөтөлбөрийн хүрээнд гэхэд жилд дунджаар 30 орчим мянган өрхийг орон сууцжуулах зорилт тавиад буй.
2025-05-16
Орлогоо нотол, үгүй бол огцор
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн 22 настай хүү найз бүсгүйгээ хэдэн зуун сая төгрөгөөр эрхлүүлсний эх үүсвэрийг шалгах, орлогоо нотлохыг шаардсан үйл ажиллагаа өрнөж байна. Түүний том хүү нь эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, АНУ-д хэлний бэлтгэлд суралцдаг аж. Гэтэл найз охиндоо гэрлэх санал тавихдаа Булган аймагт байх “Seven nuga” амралтын газрыг нэг өдрөөр түрээслэн, нисдэг тэргээр очиж, салют буудуулан, улмаар 20 сая төгрөгийн бөгж бэлэглэжээ. Төрсөн өдрөөр нь бэлэг хэмээн шилжүүлсэн 20 сая төгрөгөөр үнэтэй брэндийн цүнх авснаа бүсгүй инстаграмдаа гайхуулснаар өөрөө ч мэдэлгүй “шүгэл үлээж” орхисон юм.
2025-05-15
Бэлгийн замын өвчнийг 10 дахин бууруулах амлалтаа мартчихсан уу, дарга нараа
Манай улс найман жилийн өмнө “Халдварт өвчнөөс сэргийлэх, хянах” үндэсний хөтөлбөрөө баталсан. Гэвч жил ирэх тусам халдварт өвчний дэгдэлт буурахгүй, улам л нэмэгдсээр буй. Мянганы, Тогтвортой хөгжлийн зорилтдоо ч хүрэлгүй өдий болов. Жилд 28-30 мянгаар тоологддог байсан өвчлөл өдгөө 40 мянга давдаг болжээ. Тэр дундаа шинэ зуун гарч, харьцангуй боловсролтой, мэдээлэлтэй болсон бид бэлгийн замын халдварт өвчнөөсөө ангижирч чадахгүй л явна. Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвөөс гаргасан судалгаагаар халдварт өвчнөөр өвдсөн гурван хүн тутмын нэг нь бэлгийн замынх, түүний дотор тэмбүүгийн тархалт өндөр хэвээрээ байна.
2025-05-14
Бакалаврын оюутнуудыг “торгоож”, дотоодын сургуулиудаа өөд татах оролдлого
Дотоодын болон гадаадын дээд боловсролын сургалтын байгууллагад суралцагчид зээл, тэтгэлэг олгох, эргэн төлүүлэх, буцалтгүй тусламж, дэмжлэг үзүүлэх журмыг Засгийн газар өнгөрсөн сарын сүүлчээр шинэчлэн батлав. Эл журмыг албан ёсоор ил тод болгоогүй, өдгөө Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газарт хянаж байгаа гэх ч ямар өөрчлөлт, шинэчлэлт хийсэн талаар онцлох мэдээллийг Боловсролын яам болон Боловсролын зээлийн сангаас танилцуулаад буй. Боловсролын сайд П.Наранбаяр “Зээлийн сан”-гийн журмыг шинэчлэхдээ дандаа хүндээ ээлтэй, дотоодын дээд боловсролын байгууллагуудаа дэмжсэн, эргэн төлөлтийг бодитойгоор сайжруулах, хаана амьдардаг, хэний хүүхэд гэдгээс үл хамааран тэгш боломж олгох өөрчлөлтүүд хийсэн” гэж тодотгосон юм. Эл журамд өнгөрсөн хугацаанд хийсэн өөрчлөлтүүд мөн л ийм ерөнхий агуулга, зорилготой байв. Харин энэ удаагийнх өөр байж, ахиц дэвшил авчрах уу гэдэг нь асуултын тэмдэгтэй хэвээрээ.
2025-05-14
Орон нутгийн орхигдсон замд осолдогсод буурахгүй нь
Өргөн уудам газар нутагтаа асгасан шагай шиг амьдардаг улс бол монголчууд. Аймгийн төвөөсөө хэдэн зуун км алслагдсан малчид, иргэдийг хөгжилд хөтлөх гүүр нь авто зам. Манай улсад аймаг, нийслэл, сумуудыг холбосон улсын чанартай 15 000 орчим км үргэлжлэх авто зам бий. Үүнээс 7.7 мянган км нь хатуу хучилттай. Өөрөөр хэлбэл, тэн хагас нь хатуу хучилттай, үлдсэн нь шороон болон сайжруулсан зам юм.
2025-05-14
Татвар төлөгчид уйлж, дарга нар туйлж байна
Учирлаж тайлбарлахаас илүүтэй уурлаж, загнахыг урьтал болгодог, хувийн өмч рүү халдаж, хурааж, нураадаг хотын дарга Х.Нямбаатар Унгарт “зугаалж” явна. Нийслэлийн Засаг даргаар ахлуулсан нүсэр баг туршлага судлах нэрээр татвар төлөгчдийн мөнгөөр туйлж буйд олон нийт дургүйцлээ илэрхийлсэн юм. Энэ тухай УИХ-ын гишүүн Ч.Лодойсамбуу “Хотын дарга 150 хүний бүрэлдэхүүнтэй Унгарт туршлага судалж яваа юм байна. Яасан судалж дуусдаггүй туршлага вэ. Онгоц дүүрэн хүн шүү дээ
2025-05-13
Дампуу компанид давуу эрх олгосон тендерчид хэн бэ
Монгол Улс, БНСУ-ын Засгийн газар долоон жилийн өмнөөс харилцан тохиролцож, хөнгөлөлттэй зээлийн санхүүжилтийн гэрээг үзэглэн улмаар 2019 онд Солонгосын “Ки-Ди-Эйч-И Си” (KDHEC), “Ки-Ди-Эйч-Си” (KDHC) болон манай “Грин энержи интернэйшнл” (GEI) компаниудтай зөвлөх үйлчилгээний ажлаа гэрээлж байсан “Арван аймгийн төвд дулааны станц барих төсөл” цаасан дээрх хоосон мөрөөдөл болов. Цар тахал, түүний дараах нийгэм, эдийн засгийн хямрал, хоёр ч удаагийн УИХ-ын сонгууль гэх мэт олон талын сорилт бэрхшээл бүхнийг даван туулсны эцэст ажлаа хүлээлгэж өгөхөд жил хүрэхгүй хугацаа үлдээд байтал төслийн ерөнхий гүйцэтгэгч БНСУ-ын “Бьюксан инженеринг” компани дампуурлаа зарлахад хүрчээ.
2025-05-13
Монголын тэргүүн хатагтай нарын “нуугдмал” дүр төрх
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагч У.Хүрэлсүх ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путиний урилгаар Ялалтын 80 жилийн ойн баярын цэргийн хүндэтгэлийн ёслолд оролцлоо. Үүнийг тойрсон ээлжит мэтгэлцээнээ монголчууд нийгмийн сүлжээнд өрнүүлж байна. Мөн ахин хоёр жилийн хугацаа үлдэж байгаа ч Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн сунгаа эхэлчихсэн, хууль, эрх зүйн орчныг хэний эрх ашигт нийцүүлэн өөрчлөх тухай хөшигний ард эрчимтэй хэлэлцэж буй. Тэгвэл бид зөвхөн Ерөнхийлөгч сонгодоггүй. Түүний гэргий буюу тэргүүн хатагтай ямар хүн байх нь олон нийтийн анхаарлыг татдаг. Сонголт хийхэд нь ч иргэдэд тодорхой нөлөө үзүүлдэг гэхэд болно. Харин Монголд тэргүүн хатагтайн байр суурь тун бүдэг байсаар иржээ. Зарим жилд нь бүр тэргүүн хатагтай биш, тэргүүн охинтой байсныг санаж буй биз ээ.
2025-05-12
Буриадын төв талбайд 1500 цэрэг эр ЯЛАЛТЫН БАЯР-аа тэмдэглэж алхлаа
Дэлхийн II дайны хүндхэн он жилүүд ард хоцорч, хэдийн 80 жил өнгөрчээ. Өдгөө хүн төрөлхтний түүхэнд уг гашуун түүх “Аугаа” хэмээн онцлон тэмдэглэх үйл явдал болж, жилийн жилд ОХУ-ын хотуудад баярын жагсаал зохион байгуулдаг уламжлал тогтжээ. Ийм нэгэн сүрт баярын жагсаал Буриад Улсын нийслэлийн төв талбайд боллоо. Аугаа их Эх орны дайны ялалтын бэлгэдэл - Ялалтын жагсаалд Буриадын тойргийн бүрэлдэхүүн цэргийн ангиуд оролцсон юм.
2025-05-09
Хүүхдийн сонголт, сонирхлыг хүндлэхээс номтой нөхөрлүүлэх аялал эхэлдэг
Та хүүхдийнхээ сонирхсон номыг хавтасны зураг, сэдэв, агуулга, нэр зэргээр нь шинжээд, худалдан авахаас нэг бус удаа татгалзаж байсан уу. Номын дэлгүүр, үзэсгэлэн, худалдааг зорихдоо хүүхдээ дагуулснаас ганцаараа явсан нь дээр гэж үздэг үү. Таны хүүхэд хэтэрхий балчир тул өөртөө тохирох ном олж ча¬дахгүй, ахадсан, хүндэдсэн сонголт хийчих вий гэж үргэлж болгоомжилдог уу. Та хүүхдэдээ аль болох гэгээлэг сэдэвтэй, сайн сайхан, сургамжтай үйл явдалтай, өнгөлөг зурагтай ном авч өгөхийг боддог уу.
2025-05-09
Ахмад зөвлөхүүдээр “дутсан” УИХ
УИХ, Ерөнхийлөгч, Засгийн газрын бүт¬цэд албан тушаал “цэцэглүүлэх” их аян өрнөж байна. Уг жагсаалтын сүүлд ахмад зөвлөхийн албан тушаал бичигдэж буй юм. Парламентын 126 гишүүн бүгд зөвлөхтэй. Гэвч тэд хангалттай зөвлөж, чиглүүлж чадахгүй байгаа бололтой. Гишүүдэд ахмад хүмүүсийн үг, үнэт зөвлөгөө л дутаад байгаа гэнэ. Энгийн нэг малчин, тариаланчийн биш, хууль, эрх зүйн бодлого боловсруулж байсан туршлагатай, УИХ, Засгийн газар, төрийн захиргааны болон нутгийн захиргаанд удирдах албан тушаал хашиж байсан хүмүүсийн зөвлөгөө л чухал аж. Ингэхдээ эмэгтэй нь 55, эрэгтэй нь 60-аас дээш настай байх босго тавьжээ. Хуучин гишүүн, сайд байсан улс төрчдөд зориулсан бас нэг төрлийн эрх ямба бий болгох гээд байгааг эндээс харж болно.
2025-05-09