Задарсан гишүүд, сайд нартаа дийлдсэн парламент
Парламент нэг тийм сул дорой, “бэлгэдлийн” байгууллага болж хувирчээ. Гурван шатны шүүхээр гэм буруутайг нь тогтоосон гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлдэггүй, УИХ-ын сонгуулийн тухай хууль зөрчиж, гадаадын компаниас хандив авсан хүнээ буцааж дийлдэггүй. Ёс зүйгүй, “гудамжны” хандлагатай зарим эмэгтэй гишүүнээ ч “хүмүүжүүлж” хүчирдэггүй. Эсрэгээрээ Ёс зүй, дэгийн байнгын хороогоо татан буулгачихсан, амар. Гэхдээ уг байнгын хороог татан буулгах агуулга бүхий хуулийн төслийг эгүүлэн татуулах болзлоо хангасан нэгэн гишүүн манлайлсан нь бүр ч хоржоонтой.
2025-08-14
Мартаж үл болох сэдэв буюу герман эрдэмтний сануулга
Нэрт жүжигчин Дензел Вашингтон гол дүрийг нь бүтээсэн “Элигийн судар” (The book of Eli) хэмээх кино байдгийг уншигчид андахгүй биз. Дайн дажин, экологийн сүйрлийн улмаас эх дэлхийд маань аюул гамшиг нүүрлэж, аль хэдийн цогцолсон соёл иргэншлийг устган үгүй болгож, хүн төрөлхтөн нэгнээ өчүүхэн ч эргэлзээ тээнэгэлзэлгүй хөнөөж, дусал цэвэр усны төлөө амь хайргүй тэмцэн, хэдэн 10 сая ам.долларын үнэтэй бугуйн цагаа мулталж өгөөд ч давуу эрх эдэлж ахиухныг авах боломжгүй, ер амьдралын үнэнд гүйцэгдсэн шимширмээр ертөнцийн тухай тэнд гардаг даа.
2025-08-13
Нүхэн жорлонтойгоо 100, нүүрс түлдэг вагонтойгоо 76 жил боллоо
Монголын төмөр замын салбарт зорчигч тээврийн хэдхэн вагоноо засаж, шинэчлэх, арчилж тордох, ядахдаа агааржуулагч суурилуулчих мөнгө олдохгүй өдий хүрсэн гэвэл итгэх хүн олдохгүй. “Хурган” дарга нарынх нь гэрт л гэхэд өчнөөн тэрбум төгрөг хураалттай “хэвтэж” байдгийг эрүүгийн цагдаагийнхны ачаар иргэд хэдийн мэддэг болсон шүү дээ.
2025-08-13
ТЭЗҮ хэмээх захиалгат “зохиол”
Манай төр засаг төсөл, хөтөлбөрийн техник, эдийн засгийн үндэслэл (ТЭЗҮ) боловсруулах компанийг сонгон шалгаруулах, тэдний хийсэн судалгаа, тооцооллыг “алх цохиж” батлах нөр их ажлын доороос толгой өндийх сөхөөгүй байна. 2010 оноос өмнө бол Засгийн газрын тэргүүн нь танхимын гишүүд, агентлагийн дарга нартайгаа томоохон төсөл, хөтөлбөрийн ТЭЗҮ боловсруулах ажлыг гардан хийх гэж зүдэрдэг, бичиг цаасны ажилд “умбан шумбан” оролцдог байж. Энэ нь олон улсын хөрөнгө оруулагчид, бизнесийн салбарынхан төдийгүй эдийн засагч, судлаачдын зүгээс ихээхэн шүүмжлэл дагуулж ирсэн бөгөөд эцэстээ даахгүй нохой булуу хураахын үлгэрээр төр мэдэхгүй, чадахгүйн үнэнд гүйцэгдээд ирмэгц арга буюу оролцоогоо хязгаарлажээ.
2025-08-13
Найр наадам дундарч, ажил ундардаг цаг биш үү
Миний эх орон баяр цэнгэл наадмын орон билээ. Зөвхөн өнгөрсөн амралтын өдрүүдээр л гэхэд Баянзүрх дүүргийн 60 жилийн ойн баяр наадам хүрээ хавиар Хөлийн голоор хөл ихтэй болж, Хүй мандлын дэвжээнд Монголын морин спорт, уяачдын холбооны 30 жилд зориулсан “Их хурд” зохиогдож байхтай зэрэгцэн Завхан аймгийн Сонгино сумд “Аймгийн заан цолны мялаалга” хүндэтгэлийн арга хэмжээ хүртэл зохион байгуулагдах жишээтэй.
2025-08-12
Элсэгчдийг урхидах их, дээд сургуулиудын заль мэх
Хичээлийн шинэ жил болохоос урьтаж их, дээд сургуулиудын хэн нь олон оюутан элсүүлэх вэ гэдэг “марафон” эхлэв. Бараг бүх сургууль телевиз болон цахим орчинд тэтгэлэг зарлаж, баталгаатай ажлын байранд зуучилна, гадаадад сургана гэх мэт өрнүүн уриатай зар сурталчилгаагаар “бөмбөгдөх” болжээ. Гэвч зарим сурталчилгааны цаана элсэгчид болон гэр бүлийнх нь хэт итгэмтгий байдалд дөрөөлсөн хуурамч маркетингаар түрээ барих сургууль ч нэмэгдсэн гэнэ.
2025-08-12
Төрийн ордноосоо эхлээд хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнд хүртээмжтэй байя
Төрийн соёрхолт, Ардын уран зохиолч П.Бадарчид Үндэсний их баяр наадмын өмнөхөн Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар цол хүртээсэн билээ. Монгол эх орон, тусгаар тогтнолын үнэ цэн, дархан хилийг магтан дуулсан олон арван бүтээл туурвин, үндэсний соёл уламжлал, монгол ахуйгаа залуу хойч үедээ таниулж, оюун ухаан, авьяас билгээ зориулан хөдөлмөрлөж, уран зохиолын хөгжилд үнэтэй хувь нэмэр оруулсныг нь мэдэхгүй хүн үгүй биз ээ. Тиймдээ ч олон нийт ихэд талархан хүлээн авсан бөгөөд Хөдөлмөрийн баатар цолыг оройтож өглөө хэмээн зарим нь халаглаж байв.
2025-08-12
Инээж авсан хандиваа эргүүлээд тайлагнадаг байя
Монголчууд утаа, түгжрэлгүй, өр зээлгүй, цахилгаан, дулаан хүрэлцээтэй, өндөр цалинтай, баян тансаг амьдардаг мэт л зугаалж цэнгэж, найр наадам хэсэн, түүхт ой бүрийг алгасалгүй тэмдэглэсээр байна. Ёстой л хутга тавихгүй мах идэн, хундага тавилгүй сархад хүртэж, Азийн “цээж” баячууд шиг л аархаж, аашлах болжээ. Тэр дундаа ойн баяруудад зориулсан хандивууд утгаа алдаж, ялангуяа улс төрчид нутаг нугынхандаа сайрхаж, нөгөөгөөсөө илүүрхэх гэж их хэмжээний мөнгө төгрөг, машин тэрэг амлаж, бөх, морь байлдаг жишиг тогтоосон.
2025-08-11
Мөрийтэй тоглоом ба дутууг гүйцээх хориг
“Бид хамтдаа 10 жил амьдрахдаа бусдаас 100 төгрөг ч гуйлгүйгээр хоёр өрөө байр, машинтай болсон байв. Энэ гайтай, хар сүүдэр авчирсан тоглоомыг нөхөр маань анх 20 мянган төгрөгөөр тоглодог байсан юм. Би ч мэддэг, хожигдчихлоо л гэдэг байв. Гэвч хэдэн арван сая төгрөгөөр тоглодог болчихно гэж бодсонгүй”... Нөхрийнхөө донтолт, алдаанаас үүдсэн олон сая төгрөгийн өрийг дарах гэж машин, орон байраа ч тэд заржээ. Гурван хүүхэдтэй учраас салж түвдсэнгүй, “Дахин тоглохгүй” гэсэн хэчнээн удаагийн амлалтад нь хууртсаар, итгэсээр өнөөдөр өрөнд баригдсан, итгэл алдсан, стресс, бухимдал дүүрэн хүн болсноо нэгэн эмэгтэй бичжээ.
2025-08-11
Харь улсаас ажиллах хүч татах эрх зүйн орчин хангалтгүй байна
Монголчуудад ажил олдохгүй, ажил олгогчдод ажилтан олдохгүй болсон гэв үү дээ. Энэ үг өнөөгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн нэгэн тулгамдсан асуудлыг илэрхийлж буй. Эрэлт бий газар нийлүүлэлт байх учиртай. Гэтэл эл хоёр огтлолцохгүй, бүр зөрчилдөхөд хүрээд байна. Үүнийг шийдвэрлэхийн тулд гадаад иргэдийг дотоодод ажиллуулах нөхцөл бодитоор үүссэн ч эрх зүйн зохицуулалт, олон нийтийн хандлагаас үзвэл нэг л урагшгүй байх шиг ээ.
2025-08-08
Улс төрийн “мангас” бүтээх уламжлал
Нэг нам үнэмлэхүй олонхоор хэдэн сонгууль дараалан ялж, төрийн эрх барихын сөрөг талыг бид хэдийн мэдрээд явж буй. Эдгээрийн нэг нь улс төрд дарангуйлагч, эрх мэдэл бүхий “мангасууд” бий болгох явц юм. Хууль, эрх зүйн орчныг тэд өөрсдөдөө нийцүүлэн дураар өөрчилж, нэг албан тушаалд “мөнхрөх”, хэмжээлшгүй эрх мэдэлд хүрэх боломжоо бүрдүүлдэг. УИХ-ын нийт гишүүний дөрөвний гурвын босго тавьдаг Үндсэн хуульд хүртэл МАН-ынхан өнгөрсөн хугацаанд хоёронтоо өөрчлөлт оруулжээ.
2025-08-07
СЭМҮТ-ийн “идээ бээр”-ийг сайд нь шахах уу, өөр санаархал өвөрлөв үү
Сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төв (СЭМҮТ)-ийнхөн үйлчлүүлэгчдийнхээ эрх ашгийг байнга зөрчдөг, халамжийн тэтгэмжийг нь нийгмийн ажилтан хувьдаа зарцуулдаг, эмч, сувилагчид бус, дарга нараа урамшуулдаг, илүү цагийн цалин боддоггүй, үе үеийн удирдлага нь мөнгө төгрөг шамшигдуулдаг, тэр ч бүү хэл, өвчтөндөө бэлгийн хүчирхийлэл үйлдсэн зэрэг олон таагүй мэдээлэл байсхийгээд л хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр цацагддаг. Зарим нь ч хууль, хяналтын байгууллагаар шалгуулж, буруутай нь тогтоогдон, ял шийтгүүлсэн байдаг. Харин энэ удаа Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн СЭМҮТ-тэй холбоотой ноцтой мэдээллийг өчигдөр олон нийтэд ил болголоо.
2025-08-06
Стандартаар түрээ барьсан их сүйтгэл нийслэлд өрнөж байна
Яг одоо хариулт нэхэх ёстой хамгийн чухал асуулт бол “Шинэчлэх шаардлагагүй, эвдэрч хэмхрээгүй замуудыг яагаад энд тэндгүй сүйдлээд байна вэ”. Эндээс олон зүйлийн учиг зангилаа, өдгөө нийгэмд анхаарал татаад буй асуултуудын хариулт тодорхой болох учиртай. Тиймээс нийслэлийнхэн үүнд хариулахаас зайлсхийж, хятад, монгол хавтан, нийтийн эзэмшлийн гудамж, талбайн нэгдсэн стандарт, улс төрийн зорилготой харлуулах ажиллагаа гэсэн сэдвүүд рүү олны анхаарлыг хазайлгаж, алсруулах оролдлого хийж байх шиг.
2025-08-06
Иргэдийг цөхрөөж, эмч нарыг залхаасан даатгалын дампуу систем
Манай улсад болж бүтэж, баригдаж, шийдэгдэж байгаа юм хөшөө, хаалга хоёроос өөр алга шив дээ. Бүх л салбар “элгээрээ хэвтэж”, тэр дундаа энэ улсын үнэт баялаг болсон монгол хүний эрүүл мэнд хөсөр хаягдаж, хөгшин, залуугүй өвдөх ч эрхгүй болжээ. Нийтээрээ эрүүл мэндийн даатгал төлөөд ч улсын эмнэлгүүд нь төсөвгүй хэмээн аргаа барахдаа зарим тасгаа хааж, өр ширэндээ баригдан, ороох боох материалгүй шахуу болтлоо дампуурч байгаа сурагтай. Удирдлагууд нь ч эмч, ажилчдынхаа цалин хөлсийг хасах арга сүвэгчилж, даатгалаас “сохор зоос” хялайлгасангүй хэмээгээд иргэдийн халаасыг “тэмтэрч” суух болсон гэнэ. Зарим эмнэлгийнхэн цалингаа тавьж хүчрэхгүй болсон тухай мэдээлэл нийгмийн сүлжээнд цацагдсан ч эхнээс нь няцааж байгаа бололтой.
2025-08-06
Үндэсний зөвлөл нэртэй үрэлгэн бүтцийн хэрэг алга
Монгол Улсын төрийн бодлого, салбарын үйл ажиллагааг залуурдаж чиглүүлэх зорилготой үндэсний зөвлөлүүд сүүлийн жилүүдэд үүргээ умартаж, зүгээр л нэг үрэлгэн бүтэц болж хувирчээ. Жил ирэх тусам төсөв, хүн хүчний хувьд ч данхайж, бүх л салбарт “үүрээ засах” боллоо. Тухайлбал, хүүхэд, залуучуудын төлөө, боловсрол, эрүүл мэнд, нийгмийн даатгал, эдийн засгийн, нээлттэй засгийн, замын хөдөлгөөний, сансрын, хөдөө аж ахуйн, бүсийн хөгжлийн, химийн хорт бодисын гэхчлэн түмэн салбар, мянган гишүүнтэй зөвлөлүүд улсын хэмжээнд ажиллаж байна. Зөвлөмж гаргахаас өөр шидгүй эдгээр зөвлөлүүдэд жил бүр улсын төсвөөс өчнөөн зуун тэрбум төгрөг зарцуулдаг ч нүдэнд харагдаж, гарт баригдахуйц үр дүнтэй ажил тэдэнд үгүй. Санхүүгийн зарцуулалт нь ч ил тод бус, ийм нэг данхар, даварчихсан бүтцийг цөөлөх цаг болсныг иргэд, олон нийт ч шаардсаар буй юм.
2025-08-05
Бэлгэдлийн шинжтэй санал асуулга
Монгол Улсын 2026 оны төсвийн төсөлд энэ сарын 1-нээс олон нийтийн саналыг авч буй. Мөн өчигдрөөс танхимын хэлэлцүүлгийг тодорхой салбарууд хамруулан зохион байгуулж эхлэв. Ерөнхий сайд Г.Занданшатар Засгийн газрын сүүлийн ээлжит хуралдаанаар төсвийн төсөлд олон нийтийн оролцоог хангах үүргийг төсвийн ерөнхийлөн захирагч нарт өгсөн юм. Үүнийг анх удаа мэт гайхан хүлээн авах хэсэг байхад улсынхаа орлогыг хэрхэн үр дүнтэй зарцуулахад саналаа өгөх болсондоо талархах хүмүүс ч байна. Түүнчлэн Засгийн газар, УИХ өөрт ногдсон үүргээ биелүүлж барахгүй, иргэдээс асуухад хүрэв үү гэх эргэлзээ ч бий болов.
2025-08-05
Гангийн “сүүдэр” газар сайгүй тусжээ
Хэт халалт, үер, усны аюул, газар хөдлөлт, хар салхи зэрэг байгалийн аюулт, гамшигт үзэгдэл дэлхийн бөмбөрцгийн хаа саагүй тохиож, улс орнуудыг хөгжингүй, хөгжил буурай гэж ялгалгүй сандаргаж байна. Энэ оны тавдугаар сараас хойш гэхэд гэнэтийн аадар, далайн хар салхинаас үүдэлтэй үер, хуурайшилтаас улбаатай түймэр хүн төрөлхтөнд асар их хэмжээний хор хохирол учруулсныг Дэлхийн цаг уурын байгууллагаас анхааруулаад, улс орнуудыг байгалийн давагдашгүй хүчин зүйлд бэлтгэлтэй, сэрэмжтэй байхыг сануулсаар буй.
2025-08-04
Татвар төлөгчдийн мөнгөөр тансаглах жишиг
Монгол Улсын 21 аймгийн нэг болох Увсын 100 жилийн ойн баярыг тэмдэглэх арга хэмжээний хүрээнд цэнгэлдэх орчмынх нь цахилгааны асуудлыг шийдэхээр Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэн өөрийн мэдлийн багцаас хоёр тэрбум төгрөг гаргуулснаа ихэд сайрхжээ. “Хуучаа ярих гээд хулгайгаа дэлгэв” гээч нь болов. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн хувьд тэрбээр салбарынхаа тухайлсан асуудлуудыг шийдэх зорилгоор эзэмшдэг сайдын багц зардалтай. Гэвч тус нутгийнхан бусдаасаа ямар давуу эрхтэй болоод гурван өдөр наадамлах эрчим хүчний хэрэгцээг нь хүртэл татвар төлөгчдийн мөнгөөр шийдвэрлэж өгөх үүрэг хүлээдэг билээ.
2025-08-01
