Өчигдрөөс илүү маргаашийг
бүтээхийн төлөө

Тоймчийн үг

 Хэмнэлтийн тодотгол болж чадах уу

Монгол Улсын 2025 оны нэгдсэн төсвийн тэнцвэржүүлсэн орлогыг 3.2, зарлагыг 1.8 их наяд төгрөгөөр бууруулах төслийг Засгийн газраас өнгөрсөн долоо хоногт өргөн барьсан. Ингэснээр улсын төсвийн орлого 30.2, зарлага 31.7 их наяд төгрөг болох юм. Зарлагыг ижил хэмжээгээр бууруулаагүй учраас дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 1.5 хувьтай тэнцэх хэмжээний алдагдалтай гэсэн үг. Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн хориг тавин байж “засуулсан” алдагдалгүйтөсвийн түүх эндхүрээдтөгсөх, эсэхийг одоо парламент шийднэ. Учир нь УИХ энэ долоо хоногт төсвийн тодотголын хоёр дахь хэлэлцүүлгийг хийх юм.
2025-07-01

Үе хоорондох эрх мэдлийн төлөөх тэмцэл

Монгол ардын намын дотоод талцал нийтэд ил гарчээ. 100 гаруй жилийн түүхтэй эл намд олон жигүүр, бүлэглэл байсаар ирсэн. Гэвч тэдгээрийн эрх ашгийн зөрчлийг гадагш харуулдаггүй, эцсийн шийдвэрээ гаргахаас өмнө саналаа нэгтгэж, зангидаж чаддаг байж. Тиймээс ч тус намын аливаа шийдвэрийг гишүүд нь 100 хувийн саналаар, ярсхийтэл гар өргөн баталдаг байсан юм.
2025-06-26

АН-ынхан шинэ даргаа наадмаас өмнө тодруулах уу

Есөн жилийн дараа УИХ албан ёсоор хүчтэй сөрөг хүчинтэй болоод байна. Сонгогчдын зүгээс өгсөн итгэл, үүрэг даалгаврыг АН-ынхан сая нэг биелүүлэх гэж буй нь энэ. Өмнөх хамтарсан Засгийн газрын тэргүүн орлогоо нотолж чадаагүйн бурууг АН-д “үүрүүлээд” хөөж гаргасан учраас тус намын дарга Л.Гантөмөр ажлаа өгөхөө мэдэгдсэн. Тиймээс даргын төлөөх марафон АН-д өрнөж байгаа юм.
2025-06-23

Хүлээлтэд хүрээгүй сайд нартай, 50 хувь шинэчлэгдсэн Засгийн газар

Халаа сэлгээ дуусаж, төрийн ажил төвшин үргэлжлэх боломж бүрдэв. УИХ-ын 126 гишүүний 68 нь МАН-ынхан ч Ерөнхий сайд Г.Занданшатар дангаараа танхимаа байгуулж зориглосонгүй. Гурван нам, нэг эвс¬лийн 58 гишүүн бүхий сөрөг хүчинтэй тулахаас эмээжээ. Тиймээс ХҮН болон ИЗНН-тай хамтарч Засгийн газраа байгуулав. Ингэснээр парламент АН, Үндэсний эвслийн 46 гишүүн бүхий сөрөг хүчинтэй болж байна. Шинэ Ерөнхий сайд өмнөх Засгийн газрын бүтцийг өөрчилсөнгүй, бас бүрэлдэхүүний 50 хувийг нь улираан томилжээ. Олон нийтийн хүлээлтэд хүрээгүй голдуу сайдтай, “хагас хуучин” танхим ийнхүү бий болов.
2025-06-19

Г.Занданшатарын “амаргүй үе” эхлэв

Шинэ Ерөнхий сайдын Засгийн газраа байгуулах төлөвлөгөө санасан шиг нь хурдан байсангүй. Өнгөрсөн пүрэв гарагт УИХ-ын нэгдсэн чуулганаар түүнийг Ерөнхий сайдаар томилох, эсэхийг 10 гаруй цаг хэлэлцсэн. Энэ үеэр гишүүдийн асуултад хариулсан байдлаас нь дараагийн Засгийн газрын ерөнхий дүр зураг тодорхой болсон билээ. Яамдын тоог цөөлөхгүй, нэрийг нь өөрчлөхгүй. Гэхдээ яамгүй сайд нарын орон тоог цомхотгох нь. Шинэ хүмүүсийг томилж, тэднийг “дадлагажуулах”-д хугацаа алдах учраас хуучин сайд нарыг нь улираах байр суурьтай байгаа аж.
2025-06-16

Жижиг намуудад тулгарсан сорилт

Намууд дүрэм, хөтөлбөр, дотоод зохион байгуулалтаа энэ онд багтаан Улс төрийн намын тухай шинэчлэн найруулж баталсан хуульд нийцүүлж өөрчлөх үүрэг хүлээгээд буй. Уг хуулийг 2023 оны долоодугаар сард батлахдаа 2024 оны хоёрдугаар сарын дотор намуудад “хөдөлгөөн” хийх үүрэг өгсөн ч дээрх байдлаар сунгасан билээ. Улс төрийн элдэв эрх ашиггүй, албан тушаал хуваалцдаггүй жижиг намуудын хувьд хуулиа мөрдөж, өөрчлөлт хийхэд асуудалгүй. Тиймээс он гарснаас эхлэн хуульд нийцүүлсэн өөрчлөлтөө бүртгүүлэхээр Дээд шүүхэд хандаж буй юм. Гэвч “Хуулийн шаардлага хангаагүй, зөрчлөө арилгаагүй” гэдэг шалтгаанаар байн байн бүдэрсээр, буцаагдсаар байгаа аж. Цагаан дээр хараар бичсэн шаардлагуудыг биелүүлээд хүсэлт, материалаа явуулж “чадахгүй” байгааг нь гайхмаар. Улс төрийн намуудыг удирдаж буй хүмүүс нь ийм хайнга юм уу, эсвэл Дээд шүүхэд өөр шалтгаан байна уу.
2025-06-03

Нөхөн сонгууль намуудын эрх мэдэлд нөлөөлөх үү

Бид дөрвөн жилд нэг удаа УИХ-ын болон орон нутгийн сонгууль зо¬хион байгуулдаг. Ерөнхийлөгчийн сонгууль парламентынхаас нэг жилийн дараа болдог байв. Харин Үндсэн хуульд оруулсан өөрчлөлтийн дагуу Төрийн тэргүүнийг нэг удаа, зургаан жилээр сонгодог болоод буй. Тиймээс 2027 он хүртэл энэ төрлийн дуулиан, сунгаанаас холуур явна гэж үзэж байлаа. Тэгвэл бид л анзаардаггүй болохоос аймаг, нийслэл, сум, дүүргийн ИТХ-ын нөхөн сонгууль жил бүр тодорхой газруудад болсоор байдаг юм. ИТХ-ын шат шатны төлөө¬лөгчид олноороо солигддог, “ороо, гараа” их байдаг аж. Ялангуяа сумдад ийм хөдөлгөөн цөөнгүй. Тиймээс СЕХ-ноос жил бүр орон нутгийн нөхөн сонгуулийг нэгтгэн явуулдаг юм билээ. Улмаар ирэх сарын 22-нд орон нутгийн зарим иргэн дахин санал өгөх гэж байна.
2025-05-29

Хөсөр хаягдсан сонгогчийн эрх

Иргэн бүрийн сонгох, сонгогдох эрхийг Иргэний болон улс төрийн эрхийн тухай олон улсын пактын 25 дугаар зүйлд баталгаажуулсан. Тухайн орны Үндсэн хууль, төрийн тогтолцооноос үл хамаарч ард иргэд нь сонгох, сонгогдох эрхээ үр нөлөөтэй эдлэх боломжийг хангахад зайлшгүй хууль зүйн болон бусад арга хэмжээг төрийн зүгээс авч хэрэгжүүлэх үүрэг хүлээдэг. “Нэг хүн нэг саналын эрхтэй байх зарчим нь улс бүрийн сонгуулийн тогтолцоонд туссан байх ба нэг сонгогчийн санал нөгөө сонгогчийн саналтай хувь тэнцүү байна. Сонгуулийн тойрогт хамаарах хилийн цэсийг тогтоох болон санал хуваарилахдаа тойрогт ногдох мандатын тоог гажуудуулахыг хориглоно” хэмээн НҮБ-ын Хүний эрхийн хорооны ерөнхий зөвлөмжид заасан байдаг.
2025-05-28

Л.Оюун-Эрдэнийн алдаа ба У.Хүрэлсүхийн боломж

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ огцрох гээд ч бай¬гаа юм шиг, үлдэх гээд ч буй мэт тодорхойгүй долоо хоног өнгөрөв. Хүүгийнхээ тансагласан орлогын эх үүсвэрийг нотол, чадахгүй бол ёс зүйн хариуцлага хүлээж огцор хэмээн шаардаж, залуус хоёр долоо хоногийн турш жагсаж байна. Түүнд итгэл үзүүлэхгүй гэдгээ ийнхүү мэдэгдээд байхад ямар ч хариу алга. Энэ сарын 19-нд Төрийн тэргүүн Ерөнхий сайдтай уулзаж, “Өөрөө ажлаа өг” гэж хэлсэн. Өнгөрсөн таван жилд улс орны бүх үзүүлэлтийг унагасан, бас орлогоо нотолж чадаагүйнх нь хариуцлагыг сүүлийн 10 сар л эрх мэдэл хуваалцсан АН-д тохоод цааш явах тогтоолыг МАН-ын Бага хурлаас гаргасан юм. Ардчилсан нам гэрээний ямар заалтыг зөрчсөн тухай тодорхой зүйлийг тэд хэлээгүй. Тэгмэгц хамтарч Засгийн газар байгуулах шийдвэрийг нь үргэлжлүүлэхгүй бол Ерөнхий сайд ажлаа өгнө гэсэн тухай л бид мэдэж буй.
2025-05-27

Явах уу, үлдэх үү

“Тухайн хүн ямар нэгэн асуудалд орох юм бол шууд огцордог жишгийг уг жагсаалаар тогтоосон. Би бол огцрохоос айх хүн биш”. Одоогоос зургаан жилийн өмнө Л.Оюун-Эрдэнэ ийн хүү хэлж байв. 2018 оны сүүлчээр тэрбээр УИХ-ын дарга М.Энхболдыг огцрохыг шаардаж, Сүхбаатарын талбайд “шударга тав”-ын нэгийнх нь дүрээр гарч ирж байсан билээ. М.Энхболдгүй л бол Монгол Улс сайхан болно гэсэн ухуулга хийж, шударга ёс, сайн сайхны төлөө тэмцэнэ гэсэн. Эцэст нь М.Энхболд явж, Л.Оюун-Эрдэнэ ирсэн. Гэвч тэрбээр нөхцөл байдлыг ту¬хайн үеийнхээс ч дордууллаа. Ардчилал, авлигын индексээр манай улс байнга ухарсаар сонгуулийн автократ дэглэмтэй орны тоонд оров.
2025-05-22

Ерөнхий сайд үнэнд гүйцэгдэж эхлэв үү

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийг огцрохыг шаардсан “Цүнхтэй жагсаал” үргэлжилж байна. Түүний жилийн орлогоос давсан мөнгөөр хүү нь найз бүсгүйгээ эрхлүүлсэнд тайлбар хийхийг иргэд шаардаж буй юм. Хэдэн өдөр бултаж, зугтсаны эцэст түүний багийнхан ямар байдлаар, хэрхэн тайлбар хийлгэхээ бодож олжээ. Ингээд Туулын хурдны зам төслийн ажилтай танилцах үеэр хэсэг сэтгүүлчийн асуултад хариулахаар зохион байгуулсан байна. Түүний хүүд хамаарах олон тансаглалаас сүйн бөгжтэй хэсгийг л сонгож авахаар шийджээ.
2025-05-19

 Орлогоо нотол, үгүй бол огцор

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн 22 настай хүү найз бүсгүйгээ хэдэн зуун сая төгрөгөөр эрхлүүлсний эх үүсвэрийг шалгах, орлогоо нотлохыг шаардсан үйл ажиллагаа өрнөж байна. Түүний том хүү нь эрхэлсэн тодорхой ажилгүй, АНУ-д хэлний бэлтгэлд суралцдаг аж. Гэтэл найз охиндоо гэрлэх санал тавихдаа Булган аймагт байх “Seven nuga” амралтын газрыг нэг өдрөөр түрээслэн, нисдэг тэргээр очиж, салют буудуулан, улмаар 20 сая төгрөгийн бөгж бэлэглэжээ. Төрсөн өдрөөр нь бэлэг хэмээн шилжүүлсэн 20 сая төгрөгөөр үнэтэй брэндийн цүнх авснаа бүсгүй инстаграмдаа гайхуулснаар өөрөө ч мэдэлгүй “шүгэл үлээж” орхисон юм.
2025-05-15

Монголын тэргүүн хатагтай нарын “нуугдмал” дүр төрх

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, Зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагч У.Хүрэлсүх ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путиний урилгаар Ялалтын 80 жилийн ойн баярын цэргийн хүндэтгэлийн ёслолд оролцлоо. Үүнийг тойрсон ээлжит мэтгэлцээнээ монголчууд нийгмийн сүлжээнд өрнүүлж байна. Мөн ахин хоёр жилийн хугацаа үлдэж байгаа ч Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн сунгаа эхэлчихсэн, хууль, эрх зүйн орчныг хэний эрх ашигт нийцүүлэн өөрчлөх тухай хөшигний ард эрчимтэй хэлэлцэж буй. Тэгвэл бид зөвхөн Ерөнхийлөгч сонгодоггүй. Түүний гэргий буюу тэргүүн хатагтай ямар хүн байх нь олон нийтийн анхаарлыг татдаг. Сонголт хийхэд нь ч иргэдэд тодорхой нөлөө үзүүлдэг гэхэд болно. Харин Монголд тэргүүн хатагтайн байр суурь тун бүдэг байсаар иржээ. Зарим жилд нь бүр тэргүүн хатагтай биш, тэргүүн охинтой байсныг санаж буй биз ээ.
2025-05-12

Ахмад зөвлөхүүдээр “дутсан” УИХ

УИХ, Ерөнхийлөгч, Засгийн газрын бүт¬цэд албан тушаал “цэцэглүүлэх” их аян өрнөж байна. Уг жагсаалтын сүүлд ахмад зөвлөхийн албан тушаал бичигдэж буй юм. Парламентын 126 гишүүн бүгд зөвлөхтэй. Гэвч тэд хангалттай зөвлөж, чиглүүлж чадахгүй байгаа бололтой. Гишүүдэд ахмад хүмүүсийн үг, үнэт зөвлөгөө л дутаад байгаа гэнэ. Энгийн нэг малчин, тариаланчийн биш, хууль, эрх зүйн бодлого боловсруулж байсан туршлагатай, УИХ, Засгийн газар, төрийн захиргааны болон нутгийн захиргаанд удирдах албан тушаал хашиж байсан хүмүүсийн зөвлөгөө л чухал аж. Ингэхдээ эмэгтэй нь 55, эрэгтэй нь 60-аас дээш настай байх босго тавьжээ. Хуучин гишүүн, сайд байсан улс төрчдөд зориулсан бас нэг төрлийн эрх ямба бий болгох гээд байгааг эндээс харж болно.
2025-05-09

Ардчилал бөхөөгүйн сануулга

Монгол Улсын төрийн эрх барих байгууллага болох парламентыг атгандаа байлгах гэсэн Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн санаархалд саад учраад байна. Тэрбээр өөрийгөө бүхний дарга хэмээн итгэж, УИХ-ын нэгдсэн чуулганы индэр дээрээс хууль тогтоох байгууллагын гишүүнийг доромжлон, гүтгэсэн үйлдэл гаргасан. АН, ХҮН намынхныг Засгийн газартаа нэгтгэж, сөрөг хүчний үүрэг гүйцэтгэх учиртай ИЗНН, Үндэсний эвслийнхнийг ч аргандаа оруулсан учраас тэрбээр парламентыг өөрийнхөө хүслээр удирдах болсон юм.
2025-05-05

Монгол Улсыг хэн аврах вэ

УИХ-ын баасан гаргийн нэгдсэн чуулганд Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийг хэрхэн хэрэгжүүлж буй явцынхаа талаар мэдээлэл хийв. Засгийн газар бол парламентаас баталсан хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэх үүрэгтэй, гүйцэтгэх байгууллага. Парламент хэрэгжилтэд нь хяналт тавина. Тиймээс сард нэг удаа нэгдсэн чуулганд Ерөнхий сайд болон сайд нар нь ажлаа танилцуулж, мэдээлэл өгөн, гишүүдийн асуултад хариулдаг юм. Хуулиар өөрт нь оноосон эл үүргээ гүйцэтгэж, ажлаа шалгуулж буйгаа гэвч Засгийн газрын тэргүүн мартчихжээ. Өөрийгөө Монгол Улсын төр, бүхний эзэн “хаан” хэмээн боддогоо илчлээд буруудлаа.
2025-04-28

Жагсаал тойрсон давхар стандартыг арилгах уу

Жагсаал тойрсон давхар стандартыг арилгах уу
2025-04-24

Эх орноос үнэтэй эрх ашиг бий юү

Монгол бол тусгаар тогтносон улс. Манай улсад санаархаж, эзлэн түрэмгийлэх оролдлого хийгчдээс салахын тулд бидний өвөг дээдэс асар их цус, хөлс урсгаж, тэмцсэн. Эцэст нь тусгаар тогтнолоо дэлхий дахинд хүлээн зөвшөөрүүлсэн. Гэтэл хамгийн их эрхэмлэн хамгаалах ёстой бие даасан байдлаа хязгаарлуулах гээд хөрш орон руугаа хадаг бариад гүйдэг Засгийн газрыг бид энэ цаг үед үзэв. Агаарын тээвэр бол аливаа улсын хувьд маш онцгой салбар. Харин манай Засгийн газар уг салбарыг удирдах эрхийг ОХУ-д “бэлэглэх” оролдлогыг өнгөрсөн долоо хоногт хийлээ. Монгол Улсад агаарын хөлгийн түлш нийлүүлэх тухай Монгол болон ОХУ-ын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрийн төсөлд дээрх агуулгыг тусгажээ. Тус улсын “Роснефть”-тэй хамтарсан компани байгуулаад, 20 жилийн турш тасралтгүй түлш нийлүүлэх нэрийн дор нисэх буудлын үйл ажиллагаа, менежментийг хойд хөршийн тал хариуцах аж.
2025-04-21