Ц.БАТ-ОЮУН: Уур амьсгалын өөрчлөлтийн нөлөөгөөр малын бие давжаарч, ашиг шим нь буурч байна
2023 оны мал тооллогын дүнгээр улсын хэмжээнд 64.7 сая толгой мал бүртгэжээ. Зудын улмаас энэ жил дөрөвдүгээр сарын 11-ний байдлаар л гэхэд 6.6 сая мал хорогдсоныг албаныхан мэдээлсэн. Жил ирэх тусам гамшигт үзэгдлийн давтамж нэмэгдэж, хаврын улиралд бэлчээрийн ургамал оройтож цухуйн, мал ногоонд цадаж, тэвээргээ хангалттай авч чадахгүй нөхцөл байдал орон нутагт үүсээд байна.
2024-07-24
Ж.БАЯРСАЙХАН: Хүннүгээс 1000 жилийн өмнө Монголд төр улс байсны хөдөлшгүй нотолгоо нь буган хөшөө
Шинжлэх ухааны академийн Археологийн хүрээлэнгийн Хүрэл, төмрийн үеийн судалгааны салбарын эрхлэгч, доктор Ж.Баярсайхантай ярилцлаа. Тэрбээр 2004 оноос эхлэн буган хөшөөг дагнан судалж, шинжлэх ухааны цөөнгүй нээлтийг гэрчилсэн судлаач юм. Олон жилийн судалгааныхаа үндсэн дээр “Жаргалантын амны буган хөшөөд”, “Монголын умард нутгийн буган хөшөөд”, “Хориг уулын эрдэнэс” зэрэг түүх, археологийн өндөр ач холбогдолтой бүтээлээ хэвлүүлсэн байна. Өдгөө түүний “Хориг уулын эрдэнэс” ном ховор бүтээлийн тоонд багтах болжээ.
2024-07-24
Б.ЗОРИГТБААТАР: Ойрын 10 гаруй жил давтагдаагүй амжилт гаргалаа
Жил бүрийн наадмаар сурын харвааг сонирхож үзэхээр жуулчид олноор ирдэг. Буриад сурын тэмцээн халх харвааны өмнө болдог тул харваачдад сэтгэл зүйн бэлтгэл болдог талтай. Монголд буриад харваагаар Дорнод аймгийнхан хамгийн олон амжилт гаргасан. Тэдний нэг бол Цагаан-Овоо сумын уугуул, АПУ хувьцаат компани, “Хасбуу” сурын холбооны харваач, спортын мастер Б.Зоригтбаатар. Тэрбээр 64 сумнаас 63 онож, буриад сурын улсын мэргэн цол хүртсэн юм.
2024-07-23
Т.ГАЛХҮҮ: Түрүүлэхэд нутгийнхан минь их баярласан
Өвөг харваа буюу урианхай сур нь эзэн богд Чингис хааны үеэс улбаатай хамгийн эртний харваа юм. Дайн байлдаанд анх ашигладаг байх үеэс тоглоом наадмын хэлбэрт оруулахыг урианхайчууд эхэлжээ. Урианхай овгийн онцлог болох дайнч, тулаанч шинжийг илтгэсэн эртний ёс дэглэм бүхий эл харвааг өнөөг хүртэл хадгалан цэц сорьж ирсэн нь өдгөө Үндэсний их баяр наадмын харвааны төрөлд багтах болсон юм
2024-07-23
Д.ЭРДЭНЭХҮҮ: Нум эвшээлгэхэд бодол цэгцэрч, төвлөрдөг
Халх сурын байг “ханан” болон “хасаа” харваа гэж хоёр ангилдаг. Ханан харваанд гурван метр өргөн, 40 сантиметр өндөр хэц татаж, дотор талд нь сум орвол оносонд тооцно. Хасаа харваанд зөвхөн эрчүүд 20 сум тавьдаг. Эрэгтэйчүүд 75 метр газраас 40 сум, эмэгтэйчүүд 60 метрт 20 сум харвана
2024-07-23
Д.ТҮВШИНТӨР: Монгол мастерын чадварыг дэлхийд таниулах зорилготой
Хөгжмийн зэмсэг урлаач Д.Түвшинтөртэй ярилцлаа. Тэрбээр амьдралынхаа 35 жилийг хөгжмийн зэмсэг урлахад зориулсан, Монголын хамгийн анхны дипломтой, албан ёсны хөгжмийн мастер юм. Түүний урласан бүтээлүүд өдгөө мэргэжлийн урлагийн бүх байгууллагад бий. Мөн тэрбээр “Сеттимо” хөгжим урлалын компанийн захирлаар ажилладаг билээ.
2024-07-22
П.БАТСҮХ: Хөхийг бүхэлд нь биш, зөвхөн хавдартай хэсгийг авахыг хичээдэг
2050 онд дэлхийн хэмжээнд хорт хавдрын 35 сая тохиолдол бүртгэгдэх тооцооллыг ДЭМБ-ын Хавдар судлалын олон улсын агентлагаас гаргасан билээ. Өөрөөр хэлбэл, 2022 онд дэлхийд хорт хавдрын 20 сая гаруй шинэ тохиолдол оношлогдож байсан бол 26 жилийн дараа гэхэд энэ үзүүлэлт 77 хувиар өсөх нь. Үүнд архи, тамхины хэрэглээ, таргалалт, агаарын бохирдол голлон нөлөөлнө гэж судлаачид үзэж буй. Дэлхий дахинд уушги, хөх, бүдүүн, шулуун гэдэсний хорт хавдар тэргүүлдэг
2024-07-22
Н.АЛТАНСҮХ: Ээжийнхээ бэлэглэсэн нумаар харваж түрүүллээ
Жил бүрийн наадмаар хүчит бөх, хурдан хүлэг, эрхий мэргэн харваачдыг нутгийнх нь уулс даган ирж нааддаг гэх яриа бий. Аавын хүү болгон цэц сорьдог ч түрүү харваачаар тэр бүр тодордоггүй. Алтан шар зурхайд нутгийнхаа хийморийг сэргээн, ур чадвар, мэдрэмжээрээ олноос од шиг гялалзсан нэгэн харваач бол Монгол Улсын мэргэн цол хүртсэн Н.Алтансүх байв. Тэрбээр сурын талбайд азтай агшин, торгон мөч, баярын нулимсаа наадамчин олонтой хуваалцсан
2024-07-19
Б.ПУНСАЛДУЛАМ: Сэтгэл догдлолоо барьж, тайван байхыг хичээсэн
Тэрбээр сурын талбайд цэц сорьж түрүүлчихээд алтан шар зурхайдаа талархсан. Шавиа Монгол Улсын даяар дуурсах мэргэн цол хүртэхэд багш нь хамгийн түрүүнд гүйж ирээд урам хайрлаж байлаа. Түүнийг энэ спортод хөл тавихад зааж зөвлөн, амжилтад хөтөлсөн ачтаны нэг бол үндэсний сур харвааны хүндэт мэргэн Б.Жалбаа. Бэлтгэл хийхээр ирсэн шавилхан охиныг дүүгийнх нь хамт угтан авч, мэддэг, чаддаг бүхнээсээ харамгүй заасан гэдэг
2024-07-19
Ц.БАЗАРРАГЧАА: Олон өвчний эх үүсвэр, шалтгаан нь амны хөндийд байдаг
Иргэдийн дунд буйлны үрэвсэлт өвчин элбэг болсныг эмч, мэргэжилтнүүд хэлж байна. Буйлны үрэвсэл нь шүдний тулгуур эдийг гэмтээж, цаашид 240 гаруй өвчин, 11 төрлийн хавдар үүсгэх аюултай гэнэ. Тиймээс хүндрэхээс нь өмнө эмчилж, эрсдэлээс сэргийлэх нь чухал юм байна. Энэ төрлийн өвчнөөс хэрхэн сэргийлэх болон хэдийн үрэвссэн бол ямар арга хэмжээ авбал зохих талаар анагаах ухааны доктор Ц.Базаррагчаатай ярилцлаа. Тэрбээр шүдний эмч, амны хөндийн нян судлаач, эрүүл ахуйч, хүүхдийн гажиг заслын мэргэжлийн эмч юм.
2024-07-18
Б.БУТВААН: Сурын талбайд нэрийг минь зарлахад өөрийгөө түрүүлснийг мэдэж билээ
-“Номин” клубийнхээ залуу харваачидтай Төв аймгийн Эрдэнэ сумын ойролцоох “Цонжинболдог”-т наадмын бэлтгэлээ базаалаа. Би тус клубт дасгалжуулагчаар ажилладаг юм. Миний хувьд одоо ахмад харваачдын нэг болсон тул шавь нарынхаа бэлтгэлд анхаарал хандуулж байгаа. Энэ жил наадмын үндэсний сур харвааны алтан шар зурхайд үе үеийн мэргэчүүд, мөн шавь нартайгаа хамт цэц сорино. Багшийн хувьд тэдэндээ үндэсний спортоос сур харваа юугаараа өвөрмөц, онцлогтой болохыг ойлгуулж, мөн хэрхэн хичээллэдгийг анхнаас нь зааж, сургасан болохоор улсын цолд хүргэх сэн гэж боддог. Шавь нар минь жилээс жилд туршлагажин, ур чадвараа ахиулснаар зарим нь спортын мастер, спортын дэд мастер цол хүртсэн.
2024-07-09
Б.БАТМЭНД: Тайзан дээр дуулчихаад жижүүрийн зурагт руу барилдаан харахаар гүйдэг
Гавьяат жүжигчин Б.Батмэнд багадаа бөхийн спортоор хичээллэж, урлагт хөл тавьсан. Тэрбээр жил бүрийн улсын баяр наадмын нээлтийн ёслолын ажиллагааг Үндэсний урлагийн их театрын уран бүтээлчидтэйгээ “Түмэн эх”, “Эртний сайхан”, “Эрхэм төр” уртын дуугаар эхлүүлдэг. Найр, наадмын хойморт хүндлэгдэн залагддаг ааваасаа сайхан дуулдаг авьяасыг нь өвлөн, ахаасаа үндэсний бөх засаж, цол дуудахыг нь сурсан түүнийг зочноор урьж ярилцлаа.
2024-07-08
Г.БОЛОРТУЛГА: Миний зориод ч хүрээгүй амжилтыг шавь нар минь гаргаж байна
МУБИС-ийн Биеийн тамирын сургуулийн аэробик гимнастикийн багш, “Гэйнер” клубийн дасгалжуулагч, ОУХМ Г.Болортулгыг спортын хүрээллийнхэн сайн мэднэ. Түүний бэлтгэсэн тамирчид гадаад, дотоодын тэмцээнд амжилт гаргасаар буй. Тэрбээр УАШТ-д нэг бус удаа түрүүлж, цөөнгүй медаль хүртсэн шавь нартаа итгэл хүлээлгэн олон улсын болон тив, дэлхийн тэмцээнд сойх болжээ. Сүүлийн гурван жилд хилийн дээс хэдэнтээ алхаж, Азийн АШТ зохион байгуулсан орнуудаас ганзага дүүрэн шагналтай ирсэн нь мэргэжил нэгт дасгалжуулагч нарт төдийгүй сонирхон хичээллэдэг хүүхэд, залууст урам зориг төрүүлсэн юм.
2024-07-03
