- Эхлэл
-
“Өнөөдөр”-ийн сэдэв
Хариуцлагагүйн зуд дагуулсан “ДЦС-3”-ын осол буюу цахилгаан, дулаангүй өвөлжих аюул
Монгол Улсын хүн амын тэн хагасаас илүү нь амьдран суудаг нийслэл Улаанбаатар хотод эрчим хүчний доголдол, хангамжтай холбоотой гамшгийн онцгой нөхцөл байдал хэдийн нүүр¬лэчхээд байна. “Дулааны цахилгаан станц-3” ТӨХК-д өн¬гөрсөн сарын эхээр гарсан ослын улмаас нийслэлчүүдийг цахилгаан, дулаанаар тасралтгүй, найдвартай хангах үүрэг хүлээсэн гол байгууллага нь нийт хүчин чадлынхаа дөрөвний нэг буюу 25 хувийг алдчихсан.
2025-07-03
Ургацын талбайд туссан улс төрийн хар сүүдэр
Сонгууль угтаж, сонгогчдод таалагдах зорилгоор гаргасан бодлогогүй, мугуйд ганцхан шийдвэр улс орон, нийтийн эрх ашиг, салбарын хөгжилд ямар их хор хохирол учруулдгийн бодитой жишээ нь Гаалийн албан татвараас чөлөөлөх тухай хууль болов. УИХ, Засгийн газар өвөлжилт, хаваржилтын хүндрэлтэй холбогдуулан малчид, хөдөө, орон нутгийн иргэдийн амьжиргааг дэмжих, хямд үнэтэй гурил, тэжээлээр хангах зорилгоор одоогоос жил гаруйн өмнө буюу парламентын сонгууль болохоос хоёрхон сарын наана ийм хууль баталж, эдгээр бүтээгдэхүүнийг гаалийн татвараас чөлөөлсөн юм.
2025-07-02
ЮНЕСКО морин уралдааныг бүртгэлээ гээд монгол хүүхдийн амь үнэгүйдэх ёсгүй
Арав хүрэхгүй хоногийн дараа Улсын баяр наадам болно. Өдийд хурдан морины уяа сойлго таарч, унаач хүү, хүлэг хоёр нэг нэгэндээ ээнэгшин дассан байх учиртай үе. Гэвч нохойн дуу ойртсон эл өдрүүдэд цахим орчинд “Унаач хүүхэд авна. Сэргэлэн цовоо, жин багатай байх хэрэгтэй. Цалин 800 мянга, нэг сая, 1.5 сая төгрөг, утасны дугаар...” гэсэн зарууд цөөнгүй байгаа нь санаа зовоох асуудлын нэг мөнөөсөө мөн билээ.
2025-07-01
60 жилийн түүхтэй вакцинд итгэхгүй, “жалганы үзэл”-ээр эсэргүүцсээр л байх уу
Одоогоос 11 жилийн өмнө манай улс улаанбурхан өвчнийг устгасан хэмээж, ДЭМБ-ын Номхон далайн баруун бүсээс 2014 оны зургаадугаар сарын 26-нд гэрчилгээ гардаж байлаа. Тухайн үед Монгол Улс энэхүү түүхэн амжилтаараа 60 жилийн түүхтэй вакцинд итгэхгүй, “жалганы үзэл”-ээр эсэргүүцсээр л байх уу БНСУ, Австрали, Макао зэрэг оронтой эн зэрэгцэж, нэг хэсэг ёстой л “од” болсон доо. Гэвч халд¬варт өвчнийг ялан дийлэх тийм ч амар биш гэдгийг өнгөрсөн цаг хугацаа бидэнд хангалттай харуулав.
2025-07-01
Ж.Чинбүрэнд ажил хийх чин хүсэл бий юү
Эрүүл мэндийн салбар элгээрээ хэвтэж, Эрүүл мэндийн даатгалын сан нь (ЭМДС) хоосорчихсон энэ цагт салбарын шинэ сайд Ж.Чинбүрэнг шийдэл ярьж, системийн гажуудлыг засаж залрууна гэсэн итгэл, хүлээлт иргэдийн дунд өндөр байлаа. Гэтэл сайдын суудлыг ихэд хүсэмжилж, санасандаа хүрсэн Ж.Чинбүрэн ажлаа авсан даруйдаа л эрүүл мэндийн төлбөртэй тусламж, үйлчилгээний үнийг нэмэх тухай ам нээв. ЭМДС-гийн хоосон “сав”-ыг иргэдийн халааснаас дүүргэхээр улайрч эхэлсэнд олон нийт бухимдаж эхэлсэн юм.
2025-06-27
Талцах биш, тал бүрээс нь хэлэлцэх элсэлтийн шалгалт
Элсэлтийн шалгалт (ЭШ) тойрсон будилаантай холбоотой асуудал нийгэмд бухимдал, талцал үүсгэсээр ирсэн. Энэ жил асуудал нэлээд ноцтой, хурцаар хөндөгдөж, даалгаврын тохирц хүндэдсэн болон ЭШ-ын үед алдаа гарсан судлагдахууны шалгалтыг наймдугаар сарын 15-ны дотор дахин зохион байгуулах, холбогдох байгууллагын удирдлагад хариуцлага тооцуулах шаардлагыг Монголын Багш нарын үйлдвэрчний эвлэлийн хорооноос салбарын сайддаа хүргүүлээд буй. Шаардлагыг нь хүлээж авахгүй бол сайдыгаа огцруулах хэмжээнд хүртэл асуудлыг тавина гэдгээ багш нар мэдэгдэв.
2025-06-25
Тендерийн тээг нь төр өөрөө
Төрөөс тавьж буй өндөр босго, алдаатай тооцоолол, дарга нарын компанийг “ивээх” бодлогоос болж тендерт оролцдог, шалгардаг дотоодын аж ахуйн нэгж олдохоо байлаа. Сүржигнэж, муу амлаж байгаа юм биш, бодит байдал ийм л болчихлоо. Дэд бүтэц, бүтээн байгуулалтын тендер зарлахаар оролцох аж ахуйн нэгж олдохгүй байна, үүнээс болж төрийн ажил цалгардлаа гэх ялархал, гомдлын шинжтэй үгсийг албаны хүмүүс сүүлийн үед байнга хэлэх болсон. Үүнийхээ бурууг аж ахуйн нэгжүүд рүү чихэж “шаардлага, шалгуур хангах материал ирүүлсэнгүй”, “санхүүжилт нь бага гээд сонирхохгүй байна”, “энэ чиглэлийн туршлагатай компани алга” гэх нийтлэг зовлон тоочдог.
2025-06-24
Хүний эрхэд халдсан “маркетинг”
Байгууллагын сурталчилгаандаа бусдын дуу, дүрсийг зөвшөөрөлгүй ашигладаг байдал дэн¬дүү олширчээ. Манайд болсон бодит жишээ татъя. Үргэлж нээлттэй байдаг нэгэн фитнес клуб юүтүб сувагтаа 24/7 лайв цацдаг байна. Тэд үүнийгээ тайлбарлахдаа “Шууд дам¬жуулж буй бичлэгийг үзээд бэлтгэлийн заал хэр их хүнтэй байгааг харж болно. Манайх огт хаадаггүй тул хү¬мүүс хүссэн цагтаа ирэх боломжтой” гээд ичсэн шинжгүй, ил цагаан ярьж байна. “Орфей” театр “Амьдрахуй” драмын жүжгээ өнгөрөгч аравдугаар сард нээсэн. Тус зохиол нь ит¬гэл найдвар, зовлон бэрхшээлийг Фү Гуй хэмээх эрийн амьдралаар төлөөлүүлэн өгүүлдэг. Ийм агуулгатай жүжиг үзсэн хүний сэтгэл хөдөлж, уйлах энүү - хэнд. Гэтэл үзэгчдийг мэдрэмждээ автаж, тоглол тод анхаарлаа бүрэн хандуулсан байхад нь зургийг нь дарж, фэйсбүүк хуудастаа нийтэлжээ.
2025-06-19
Хотын татвар хэмээх боловсон луйвар
Нийслэл хотын иргэн та ресторанд хооллоод гарахдаа, машинаа угаалгах болон засаж янзлуулах бүрдээ, амралтын газар, зочид буудал, караоке, баар цэнгээний газраар үйлчлүүлэх тоолондоо, мөн худалдаж авсан тамхи, бүх төрлийн согтууруулах ундаа болгондоо хоёр хувийн татвар төлж байгаагаа анзаардаг уу. 2015 оноос хойш бид нэг хувийн татвар төлж байгаад өнгөрсөн жилээс гэнэт хоёр хувь болгон нэмэгдүүлснийг нь тэр бүр мэдэхгүй, анзаараагүй хүмүүс эргэн тойронд бишгүй олон байна. Арга ч үгүй юм, 2023 оны арванхоёрдугаар сарын 5-нд буюу Улаанбаатар хотын төсвийг хэлэлцэн батлах үеэр нийслэлийн ИТХ-аар гэнэт л “Нийслэл хотын албан татварын хувь хэмжээг шинэчлэн тогтоох тухай” 124 дүгээр тогтоолыг сэм албажуулж, хоёр хувь болгон нэмээтхэж.
2025-06-18
Хиймэл оюуныг “дөнгөлөх” хууль хэрэгтэй байна
“Замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөн” гэх мессеж өдөрт хэдэн арваараа ирж “айлгах” болов. Цагдаагийн дохиураар, дүрмийн дагуу замын хөдөлгөөнд оролцсон атал “Гэрэл дохио”, “Зогс шугам” зөрчсөн гэх зэргээр алдаа гаргаагүй ч хиймэл оюун “муу” дүн тавьж, олон нийтийг бухимдуулж байна. Энэ ямар учиртай юм бэ, ингэж дасгасаар нэг л өдөр ихээхэн хэмжээний торгууль ногдуулах вий гэх эргэлзээ, түгшүүр олны дунд үүсчихлээ. Дэлхий нийт тэр чигтээ хиймэл оюунаар залуурдуулж буй технологийн энэ эрин үетэй манай улс ч хөл нийлүүлэх нь зүйн хэрэг. Гэвч хиймэл оюуныг “дөнгөлөх” хууль, эрх зүйн орчныг бүрдүүлээгүй байж салбар бүрд ингэж хүч түрэмгийлэн нэвтрүүлж байгаа нь хүний эрхийн зөрчил үүсгэж болзошгүйг хуульчид анхааруулах болов.
2025-06-17
Сайдын ажлын тайлан уу, салбарын стратегийн төлөвлөгөө юү
Соёл, спорт, аялал жуулчлал, залуучуудын сайд Ч.Номин аялал жуулчлалын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүнээр ажилласан жил орчмын хугацаандаа багийнхантайгаа нэгэн томоохон ажлын ард гарснаа бахархалтай гэгч нь зарлаад байна. Тэр нь манай улсын “Аялал жуулчлалын дунд хугацааны стратеги”.
2025-06-16
Сэлбийг сэргээх төсөл ширгээх аюул дагуулж мэдэх нь
Баянгол дүүргийн III хорооны нутаг, “Parko riviera” хотхоны оршин суугч Н.Батсуурь нийслэлийн удирдлагууд Сэлбэ, Дунд голыг сүйдлэх ажлуудыг санаатай, зохион байгуулалттайгаар хийж байж болзошгүй хэмээн хардаж буйгаа хэллээ. Тэрбээр “Нийслэлчүүд Сэлбэ, Дунд голоо бүрмөсөн алдахад ойртжээ. Эрэг дагуу нь амьдардаг иргэд Дунд гол сүүлийн жилүүдэд танигдахын аргагүй болтлоо доройтож, сүйдсэнийг дэргэдүүр нь алхахдаа, цонхоо нээхдээ өдөр бүр харж, харамсан халаглаж байгаа гэдэгт огтхон ч эргэлздэггүй. Надад ийм зовнил, халаглал байнга төрдөг. Хотын төв хэсэгт байшин, барилга барих газар чөлөөлөхийн тулд голуудыг санаатайгаар сүйдэлж байна уу даа гэж хардах болсон.
2025-06-03
Иргэдийн санал, эрх ашгийг үнэгүйдүүлсэн “D-Parliament”
Эрх баригчид, улс төрчид “Бодлого, шийдвэр гаргах түвшинд иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлнэ”, “Ард түмнийхээ засаглах эрхийг хангана”, “Хууль тогтоох үйл ажиллагааг олон нийтэд нээлттэй болгож, оролцоог нь сайжруулна” гэж хамгийн их ярьдаг. Гэвч бодит байдалд хэлж ярьсныхаа эсрэг ажиллах, хэрэгжүүлэх болмогц хөшүүн хойрго хандах тохиолдол бишгүй. Өмнөх парламентын үед буюу 2022 онд УИХын Тамгын газраас санаачлан нээсэн “D-Parliament” цахим систем үүний тод жишээ болж байна. Тухайн үеийн УИХ-ын дарга Г.Занданшатар уг платформыг хэрхэн сурталчилж, чихэр шиг зүйлс ярьж байсныг уншигчдын зарим нь мартаагүй болов уу.
2025-05-30
Ёс зүйгүй инфлүүнсерүүдийг “хазаарлаж”, хариуцлагажуулъя
Монголд ёс суртахууны манлайлал үзүүлдэг нөлөөлөгч (influencer) бараг байхгүй. Мөнгөний төлөө нүдээ ухаад өгөхөд ч бэлэн, сошиал танил бол өчнөөн бий. Хэдэн малынхаа буянд гэдэг шиг өөрсдөд нь итгэж, дэмждэг дагагчдынхаа хүчинд голоо зогоодог мөртөө тэдэндээ эр бяраа үзүүлэхийг нь яана. Дагагчдаа тэнэг мангараар нь дуудах энүүхэнд. Дэмжихгүй бол дагахаа болиод зайлчих л гэдэг “ёс зүйтэй”, хэрүүлч, тархи угаасан нөхдөөр нийгмийн сүлжээ дүүрсэн нь үнэн шүү дээ.
2025-05-29
Нийгмийн даатгалын алдагдлыг иргэд төлнө гэв үү
Бидний цалингаасаа сар бүр төлдөг нийгмийн даатгалын шимтгэл Тэтгэврийн даатгалын санд хуримтлагддаг гэж та боддог юм биш биз. Хэрэв тийм бол энэ нь том эндүүрэл шүү. Тэтгэврийн санд өдгөө нэг ч төгрөг байхгүй, улайж хоосроод олон жил болж буй. Өөрөөр хэлбэл, жил бүр алдагдалтай ажилласаар Нийгмийн даатгалын санг өдгөө “залгих”-даа тулчхаад байна.
2025-05-27
Улаанбаатарыг аврахаар, урилга заллагаар ирсэн архитектороо нийслэлчүүд хайж байна
Улаанбаатар хот энэ хавар урьд жилүүдийнхээс илүү хөл хөдөлгөөн, үймээн бужигнаантай байна. Нийслэлийнхэн энд ч элдэв өдөрлөг, арга хэмжээ зохион байгуулаад, тэнд ч зам хааж, газар шороо малтан, барилга, байгууламж буулгаад амгалан тайван амьдрах байтугай аюулгүй зорчих боломж ч олгохгүй хотынхныг стресстүүлэх боллоо. “20 минутын хот”, “2040 төлөвлөгөө”, “24 мега төсөл” зэрэг сүржин нэртэй бодлогын баримт бичиг, хөтөлбөрийг албаны хүмүүс аманд орж, чихэнд хоногштол ярьж, үүнийхээ хүрээнд хааж боох, нураан сүйтгэх, буулган “цэвэрлэх” кампанит ажлыг хот даяар өрнүүлж буй энэ цагт нийслэлчүүд нэг л хүнийг хэн бүхнээс илүү “үгүйлж”, эрж хайжбайна. Тэр бол Улаанбаатар хотын ерөнхий архитекторын албан тушаалд томилогдоод есөн сар орчмын нүүр үзэж буй Ч.Төгсдэлгэр.
2025-05-26
Хэвлэл мэдээлэл хиймэл оюунтай хорших уу, харших уу
Хиймэл оюун ухаан (AI)-ы тусламжтайгаар хүн төрөлхтний тэрбум гаруй нь тун удахгүй ямар ч “хэрэгцээгүй” болно гэсэн хэтийн төсөөлөл бий. Технологийн ачаар гэх үү, гайгаар ийм олон хүн хөдөлмөрлөх шаардлагагүй болж, тэдний ажил, мэргэжлийг AI орлоно гэхээр гунигтай ч юм шиг. Хөдөлмөрийн зах зээлээс “арчигдах” ажил, мэр¬гэж¬лийн дотор сэтгүүлчийг хамаатуулсан судалгаа ч олон улсад цөөнгүй гарчээ. Тэгвэл Элон Маскаас өгсүүлээд хиймэл оюуныг бүтээгч, хөгжүүлэгчид хүн төрөлхтөнд нэг л ижил зүйлийг хэлсээр ирсэн. Тэр нь “Хиймэл оюуныг хэн ч бүтээж болно. Энэ нь нэг талаас бүгдэд маш том боломжийг нээж өгч буй. Үүний тусламжтайгаар хүмүүс цаашид ч хөдөлмөрөө хөнгөвчилж, амрах хугацаагаа улам л уртасгасаар байх болно. Гэхдээ AI ганцхан хүний л хийж чадах хүчин зүйлсийг хэзээ ч орлохгүй. Энэ бол энэрэн хайрлах сэтгэл юм.
2025-05-23
Богдхан уулыг бүрмөсөн сүйдлэх балагт “нүх”
Үе үеийн Засгийн газар, хотын удирдлагууд нийслэлийн агаарын бохирдлыг бууруулж, амьдрах орчныг сайжруулах амлалт, зорилтыг бодлого, үйл ажиллагааныхаа тэргүүнд эрэмбэлж ирсэн. Гэвч Улаанбаатарын уур амьсгал, экосистемийг тэжээн тэтгэгч, зөөллөн цэвэршүүлэгч амьтай бүхэнд дайсагнан халдаж, сүйтгэн устгасаар өнөөдрийг хүрлээ. Энэхүү “хоёр нүүртэй” бодлого, шийдвэрүүдээс нь болж хотын дундуур урсдаг Сэлбэ, Дунд гол өдгөө амь тавихдаа тулав. Таван аймгийн 37 сум, нийслэлийн долоон дүүргийн нутаг дэвсгэр дамнан, хүн, малын унд ус залгуулж ирсэн Хатан Туул ч бодлогогүй, балагтай шийдвэрүүдийн нөлөөгөөр бохирдол, доройтолд гүн автаж, Хятадын Шар мөрөнтэй эн зэрэгцэх хэмжээнд очсон. Үүний араас нийслэлийн ойн сангийн үлэмж хэсгийг бүрдүүлэгч, хотын экосистемийг тэнцвэржүүлэгч дархан цаазат Богдхан уул маань “мааниа уншуулахад” тун ойрхон байна.
2025-05-22