Өчигдрөөс илүү маргаашийг
бүтээхийн төлөө

Ч.Болортуяа

Эцэг, эх нь хүүхдийнхээ аминд халтай байж боломгүй

Урин дулааны улиралд нуруугаа амрааж, сэтгэлээ сэргээхийг хэн хэнгүй хүсдэг. Зуны гуравхан сард багтаж цэвэр агаараар цээж дүүрэн амьсгалж, цэлгэр уудам талд дураараа гүйж, сүү, цагаан идээгээ зооглон, хөдөө амрахыг хүн бүр хичээдэг. Ялангуяа Улсын их баяр наадмын өдрүүдэд хотоос хөдөө рүү чиглэсэн их урсгал бий болж, орон нутгийн замд хөдөлгөөн эрс нэмэгддэг билээ.
2024-06-25

“Сурагчдын 81 хувь нь мэргэжил сонгохдоо эцэг, эхийнхээ зөвлөгөөг дагадаг”

Ерөнхий боловсролын сургуулийн төгсөх ангийн сурагчдын хувьд ажил, амьдралын гараагаа эхлэх, мэргэжлээ сонгох чухал цаг үе нь ирээд байгаа билээ. Элсэлтийн шалгалтыг ирэх сарын 4-7-нд зохион байгуулна. Одоогоор 36 мянга орчим шалгуулагч бүртгүүлжээ. Сурагчдад туслах зорилгоор Боловсролын үнэлгээний төвийнхөн сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгөхөөс гадна хичээл тус бүрээр зөвлөмж хүргүүлж буй аж. Өөрөөр хэлбэл, өнгөрсөн онд авсан элсэлтийн шалгалтын материалыг хэрхэн ажиллах талаар мэргэжлийн багш нарын заасан хичээлийг Боловсролын үнэлгээний төвийн цахим хуудсанд байршуулжээ.
2024-06-25

Аялж явсан таван хүний хоёр нь усанд живжээ

 Дархан-Уул аймгийн Шарын гол сумын нутаг, Задгай хэмээх газарт аялж явсан таван хүний хоёр нь голын усанд живж амиа алджээ. Хүн усанд живсэн талаарх дуудлага уржигдар 17.20 цагт онцгой байдлын байгууллагад ирсэн байна. Тус аймгийн Онцгой байдлын газрын Шарын гол сум дахь Гал түймэр унтраах, аврах 55 дугаар ангийн алба хаагчид эрэн хайх ажиллагааг зохион байгуулж, 18, 19 настай хоёр эрэгтэйн цогцсыг уснаас гаргажээ. 
2024-06-18

Орхоны хөндийд нутагшуулсан тарвага өсөж 100 орчим болжээ

Тус бүс нутгуудад судалгаа, шинжилгээ хийх, хулгайн анчдаас сэргийлэх зорилгоор хяналтын камер байршуулж эхэлсэн байна. Түүнчлэн Орхоны хөндийн байгалийн цогцолборт газрын хамгаалалтын захиргааны санаачилгаар Монголын мэргэшсэн загас үржүүлэгчдийн “Тэнүүн” холбоотой хамтран Өвөрхангай аймгийн Бат-Өлзий сумын VI баг, Үхэр чулуутайн булан гэх газарт зэвэг, хадран зэрэг загас үржүүлэхээр болжээ. 2025 оноос үржүүлгийн үйл ажиллагааг эхлүүлэх бөгөөд жилд дунджаар 300-350 мянган жарамгай үржүүлж, Орхон голд тавихаар төлөвлөсөн байна.
2024-06-17

Төвийн болон баруун аймгуудаар үер бууж болзошгүй

Улсын онцгой комисс өнгөрсөн баасан гарагт нийслэл болон орон нутгийн мэргэжилтнүүдтэй цахимаар хуралдаж, үер, усны аюулаас урьдчилан сэргийлэхийг үүрэгдлээ. Энэ үеэр Цаг уур, орчны шинжилгээний газар (ЦУОШГ)-аас ойрын өдрүүдийн төлөвийг мэдээлсэн юм. Өнөөдрөөс баруун аймгууд, цаашдаа ихэнх нутгаар бороошиж, үерийн эрсдэл өндөр байх гэнэ. Энэ талаар ЦУОШГ-ын Урьдчилан мэдээлэх хэлтсийн дарга Л.Оюунжаргал “Зургаа, долоодугаар сард төвийн болон зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр олон жилийн дунджаас ахиу хур тунадас орно.
2024-06-17

“Талх чихэр” ХК-ийн агуулахад гал гарав

“Талх чихэр” ХК-ийн зүгээс “Зүүн бүсийн хэрэглэгчдэдээ шинэхэн талхаа өнөөдөр хүргэх боломжгүй болсонд хүлцэл өчье. Бид маргааш (өчигдөр)-аас өдөр тутмын үйл ажиллагаагаа яаралтай жигдрүүлж, бүтээгдэхүүнээ тасалдуулахгүй хүргэх болно” хэмээн мэдэгдсэн юм. Мөн дуудлага өгснөөс хойш гурван минутын хугацаанд амжиж ирсэн онцгой байдлын алба хаагчдад талархсанаа илэрхийлжээ. Алба хаагчид 06.30 цагт галын тархалтыг зогсоож, үүнээс нэг цагийн дараа бүрэн унтраасан байна. 
2024-06-17

Мэргэжлийн сургуулийн суралцагчид онолд бүдэрсэн ч ур чадвар нь “аварчээ”

Монгол Улсад мэргэжилтэй, ур чадвартай ажилтан чухал гэдэгтэй маргах хүн үгүй биз. Хий хоосон цэцэрхдэг бус, хийж бүтээдэг, барьж байгуулдаг, засаж сайжруулдаг, үйлдвэрлэдэг мэргэшсэн боловсон хүчин ус, агаар шиг хэрэгтэй байна. Олон улсад мэргэшсэн ажиллах хүчнийг илүүд үздэг байхад манайд их, дээд сургууль төгсөөгүй л бол хүний тооноос хасагдах нь энүүхэнд. Их, дээд сургуулийн босго даваагүй, эсвэл муу сурдаг хүүхдүүд коллеж, мэргэжлийн сургалт, үйлдвэрлэлийн төвүүдэд сурдаг гэсэн ташаа ойлголт одоо ч байсаар. Энэ нь ерөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдыг мэргэжлийн болон техникийн боловсролын байгууллагад элсэхэд саад учруулдаг байж мэдэх. Автомашины засварчин, сантехникч, барилгын цахилгаанчин, гагнуурчин, засал чимэглэл, оёдол, тогооч, үсчин зэрэг мэргэжлийн сургуулийн “бүтээгдэхүүнүүд” зах зээлд эрэлт ихтэй хэвээр байна. 
2024-06-14

Сүрьеэ өвчний улмаас жилд 200 гаруй хүн нас барж буйг анхааруулав

Улсын хэмжээнд өнгөрсөн онд сүрьеэгийн 2357 шинэ тохиолдол бүртгэгдсэн байна. Тэдний 1429 нь эрэгтэй, 928 нь эмэгтэй, 160 нь хүүхэд аж. 10 000 хүн амд ногдох шинээр бүртгэгдсэн сүрьеэгийн тохиолдлын түвшин сүүлийн жилүүдэд улс, аймаг, нийслэлд тогтмол буурч буйг Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвөөс мэдээллээ. 2018-2023 онд нийт 6956 өвчтөнийг эмчилсэн байна. Гэвч манай улс сүрьеэгийн өвчлөл өндөр улсын тоонд орсон хэвээр буй гэнэ. Энэ өвчнөөр жилд 200 гаруй хүн нас бардаг аж. Өнгөрсөн онд сүрьеэтэй өвчтөний гэр бүлийн 600 гаруй хүнийг урьдчилан сэргийлэх эмчилгээнд хамруулжээ.
2024-06-13

Элсэлтийн шалгалтад оролцох хүүхдүүдэд сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгч байна

Элсэлтийн шалгалт өгөх хүүхдүүдэд зориулан мэргэжлийн сэтгэл зүйчид зөвлөх нь. Тэд өнгөрсөн гуравдугаар сарын1-нээс ийнхүү зөвлөгөө өгч эхэлжээ. Энэ хугацаанд нийт 550 гаруй хүүхэд чатбокс, утсаар бүлгийн болон ганцаарчилсан зөвлөгөө авсан байна. Сэтгэл зүйчид ирэх сарын 10 хүртэл зөвлөх бөгөөд Боловсролын үнэлгээний төвийн чатбокс, 8808 1549, 8955 1549 дугаарын утсанд ажлын өдрийн 08.30-17.30 цагийн хооронд холбогдож болох аж. Саяхан болж өнгөрсөн улсын шалгалтад тааруу дүн авсантай холбоотойгоор элсэлтийн шалгалтад санаа зовниж буй талаараа цөөнгүй хүүхэд хуваалцаж, сэтгэл зүйчээс зөвлөгөө авчээ. Мөн шалгалтдаа шаргуу бэлдсэний улмаас хүүхдүүдэд нойр, хоолны асуудал үүссэн гэнэ.
2024-06-12

Ж.ХУНАН: Эцэг, эх байх эрхээ сэргээлгэхээр шүүхэд хандсан тохиолдол одоогоор алга

Хүүхэд эцэг, эхээ сонгож төрдөггүй. Үүн шиг өөрийн бус, шүүхийн шийдвэрээр эцэг, эхээсээ хол өсөж буй хүүхэд ч цөөнгүй байна. Энэ тохиолдолд хүүхдийн эрх хэрхэн зөрчигддөг талаар Хүний эрхийн үндэсний комисс (ХЭҮК)-ын гишүүн Ж.Хунантай ярилцлаа. 
2024-06-12

Аюулт үзэгдлийн улмаас долоон иргэн, нэг хүүхэд нас барлаа

Нийслэлийн долоон дүүрэг, 15 аймгийн 33 сумд өнгөрсөн долоо хоногт аюулт үзэгдэл, ослын 72 удаагийн дуудлага онцгой байдлын байгууллагад бүртгэгдсэн байна. Дуудлагын дагуу нийслэл болон орон нутгийн онцгой байдлын байгууллагын алба хаагчид үүрэг гүйцэтгэж 18 иргэний амийг аварчээ. Харин гамшиг, аюулт үзэгдлийн улмаас найман иргэн нас барсны нэг нь хүүхэд байсан аж. Нийт дуудлагын 52 нь гал түймэр, 16 нь хүний үйл ажиллагаатай холбоотой ослынх аж. Мөн үер, салхи, шуургатай холбоотой гурав, газар хөдөлсөн нэг дуудлага бүртгэгдсэн байна.
2024-06-11

Олон улсын шалгалтын үнэлгээг элсэлтийн шалгалтынхтай дүйцүүлж болох нь

Тодруулбал, тус цахим хуудасны “Элсэлтийн шалгалт” гэсэн цэсэд нэвтэрч “Дүйцүүлэх” гэдгийг дарах гэнэ. Ингээд элсэлтийн шалгалтад бүртгүүлсэн бүртгэлийн дугаар, нууц үгээ ашиглан системд нэвтэрч, холбогдох мэдээлэл болон материалаа зааврын дагуу оруулан бүртгүүлэх юм байна. Ингэхдээ үнэлгээ дүйцүүлэх тухай хүсэлт, төрсний гэрчилгээ, эсвэл иргэний үнэмлэхийн болон үнэлгээнд дүйцүүлэх хөтөлбөрийн сертификат буюу дүнгийн хуудасны хуулбар зэрэг материалыг бүрдүүлэх аж. Хүсэлтийг энэ сарын 15-ныг дуустал хүлээн авах бөгөөд Боловсролын үнэлгээний төвийнхөн ажлын 10 хоногт багтаан шийдвэрлэх гэнэ. Тус төвд жилд 2000 гаруй оюутан дүйцүүлэх хүсэлтээ илгээдэг аж. Ингэснээр олон улсын болон элсэлтийн шалгалтын аль өндөр оноогоороо их, дээд сургуульд элсэх боломжтой.
2024-06-11

Хүнд өвчтэй иргэдийг чирэгдүүлсэн хүнлэг бус тогтолцоо

“Хүүхдийн эрхийг хамгаалах олон улсын өдрийн өмнө нүдээ хавдтал уйллаа. Яагаад хөгжлийн бэрхшээлтэй хүүхдийг асаргаанд оруулахад ингэж их зовоож байгаа юм бэ. Сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төв (СЭМҮТ)-ийн эмчид үзүүлээд аутизм гэж оношлуулсан хүүхдийг олон эмнэлгээр хэд дахин явуулж, чирэгдүүлэв. Эхлээд өрхийн эмчийн хэлснээр дүүргийн Нэгдсэн эмнэлгийн хүүхэд, сэтгэцийн эмчид үзүүллээ. Эндээс асаргаанд орох тодорхойлолт өгөх юм гэнэ. Дараа нь дүүргийн эмчийн тодорхойлолтыг өрхийн эмчид аваачиж өгнө. Үүнийг нь өрхийн эмч дүүргийн комиссын хурлаар оруулна. Тэр хурал нь сард тогтсон нэг өдөр хийх хуваарьтай. Хөгжлийн бэрхшээлтэй, өвчтэй өчнөөн хүнийг ингэж үүдэндээ дугаарлуулж байгаад хуралдана.
2024-06-10

Сурагчид дахиад л түрээсийн байранд хичээллэхгүй гэх баталгаа алга

 Өнгөрсөн намар буюу энэ хичээлийн жил эхлэхийн өмнө Боловсрол, шинжлэх ухааны сайд Л.Энх-Амгалан “Улсын хэмжээнд гурван ээлжээр хичээллэх эрсдэл үүссэн 68 сургууль бий. Тэдгээрийн 47 нь нийслэлд үйл ажиллагаа явуулдаг. Нийт 50 мянга гаруй хүүхдийн асуудал хөндөгдөж байна” гэж ярьсан. Хичээлийн жилийн төгсгөлд тэрбээр мөн л “Гурван ээлжээр хичээллэх эрсдэл үүссэн сургуулиудыг цөөлнө” гэх улиг болсон үгээ хэлээд зогсож байна. Тодруулбал, өнгөрсөн сарын 15-нд болсон Засгийн газрын ээлжит хуралдаанаар “2024-2025 оны хичээлийн жилд гурван ээлжид шилжих эрсдэлтэй 14 сургууль бий.
2024-06-07

Ерөнхий боловсролын бүх сургууль сэтгэл зүйчтэй болно

Боловсролын салбарынхан 2023-2024 оны хичээлийн жилийн зорилго, зорилтдоо хүрсэн, эсэх, хэрхэн биелүүлснээ дүгнэж, өчигдөр цахимаар хуралдав. Боловсролын тухай багц хуулийг шинэчлэн баталж, эрх зүйн шинэ орчинд ажилласныг Боловсрол, шинжлэх ухааны сайд Л.Энх-Амгалан хурлын эхэнд онцолсон юм. Багц хуулийн хүрээнд зургаан чиглэлийн шинэчлэлийг эхлүүлжээ. Таван жилд нэг удаа тохиодог багш нарын VIII их хурлыг амжилттай зохион байгуулсныг ч дурдсан юм. Сургуулийн өмнөх болон ерөнхий боловсрол, насан туршийн, их, дээд сургууль гэсэн ангиллаар салбар хуралдааныг зохион байгуулав. Сургуулийн өмнөх болон ерөнхий боловсролын хичээлийн жилийн зорилтын 85.7, мэргэжлийн, техникийн сургуулийнхыг 76 хувьтай биелүүлсэн гэж салбарын яамныхан нь тодорхойлов. 
2024-06-06

 Сэтгэцийн эрүүл мэндэд анхаарахад төр, засаг гар татмааргүй байна

Гар утсаараа ярих, дуудлагад хариу өгөх хүсэлгүй болох нь сэтгэл зүйн нэг асуудал байж мэдэх нь. Олон хүн гар утасныхаа дуунаас цочдог, ярихаас тавгүйрхдэг мессежээр харилцах нь илүү амар гэж цахим орчинд бичих боллоо. Цахимаар харилцах нь тэдэнд илүү хялбар төдийгүй албан ёсны хариу өгөх боломжтойгоороо давуу талтай гэнэ. Утсаар шууд харилцахад тулгамдах хүн цөөнгүй. Стресс бухимдал ч ийм байдалд хүргэдэг талаар сэтгэл зүйчид хэлж байна. Хүмүүс амар амгалан, сэтгэл тайван байхыг илүүд үзэх болсны нэг илрэл ч байж болох юм. Гэтэл манай улс иргэдээ ийм орчин нөхцөлд амьдруулж байна уу.
2024-06-05

“Хүнсний аюулгүй байдал алдагдсанаар эдийн засагт хохирол учруулж байна”

Дэлхийн хүнсний аюулгүй байдлын өдөр энэ сарын 7-нд тохионо. Дэлхий нийтээр эл өдрийг 2019 онд анх удаа тэмдэглэсэн бөгөөд энэ жилийг “Хүнсний аюулгүй байдал- Болзошгүй эрсдэлд бэлэн байя” уриатай өнгөрүүлэх гэнэ. Аюулгүйн шаардлага хангаагүй хоол хүнс хэрэглэснээс болж жил бүр олон зуун сая хүн өвчилдөг. Энэ байдал Ази, Номхон далайн бүс нутагт бүр ч хүнд. Хүнсний аюулгүй байдал алдагдсаны улмаас хүний аминд халтай эрсдэл үүсэж буй. Дэлхийг хамарсан цар тахлын өмнөх тоо баримтаас харахад Ази, Номхон далайн бүс нутагт жил бүр 225 мянга орчим хүн хүнсний гаралтай өвчний улмаас нас баржээ. Харамсалтай нь, нас барсан хүмүүсийн 30 орчим хувь нь хүүхэд аж. 
2024-06-04

Томуугаар өвчлөгсдийн 53 хувь нь тав хүртэлх насныхан

Улсын хэмжээнд томуу, томуу төст өвчний тархалтыг таван түвшинд авч үздэг байна. Одоогоор Улаанбаатар хот болон 15 аймагт томуу, томуу төст өвчин хоёрдугаар түвшин идэвхжиж буйг Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвөөс мэдээлэв. Томуу, томуу төст өвчнөөр өвчлөгсдийн 85.1 хувийг 15 хүртэлх насныхан эзэлж байна. Тэдний 53 хувь нь тав хүртэлх насныхан аж.
2024-06-04

Сурагчид 1500 төгрөгөөр өл залгуулсаар байх уу

Ерөнхий боловсролын сургуулийн 1-5 дугаар ангийн сурагчдын үдийн хоол өл залгуулах төдий байдаг нь шүүмжлэл дагуулдаг. Салбарын сайд, дарга нарыг зочлох үед сургуулийн тогооч гараа гаргав уу гэлтэй, арааны шүлс асгарам, өнгө үзэмжтэй хоол ширээ дүүрэн өрдөг нь хачирхалтай. Гэвч энэ нь үзүүлэн төдий бөгөөд үнэндээ бол сурагчдыг усан шөл, заримдаа ганц пирожкигоор хооллосон болж байна. Үүнээс илүүг өгөх боломжгүйг сургуулийн тогооч нар учирладаг. Учир нь нэг хүүхдэд 1500 төгрөгт тааруулан шим тэжээлтэй, баялаг орцтой хоол өгөх боломжгүй. 2021 оны есдүгээр сарын 1-нээс бага ангийн сурагчдын үдийн хоолны зардлыг 1500 төгрөгөөр тооцож, улсын төсвөөс гаргаж буй. Үүнд жилд дунджаар 70 гаруй тэрбум төгрөг төсөвлөдөг аж. Цэцэрлэгийн хүүхдүүдийн хоол ч ялгаагүй ходоод дүүргэхээс хэтрэхгүй байна.
2024-06-03

СЭМҮТ-ийн ажилтнуудын цалинг дутуу өгдөг гэв

Сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төв (СЭМҮТ)-ийн удирдлагууд хоёр жил гаруй хугацаанд эмч, мэргэжилтнүүдийнхээ цалинг хууль бусаар хассан талаар тусэмнэлгийн ажилтнууды н төлөөлөл өнгөрсөн баасан гарагт мэдээлэл өгөв. СЭМҮТийн Үйлдвэрчний хорооны дарга Б.Алтанзул “2023 оны нэгдүгээр сараас эхлэн шөнийн ээлжид хонож ажиллаж байгаа хүмүүсийн цалинг дутуу олгож ирлээ. Байгууллагынхаа Удирдлагын зөвлөл болон Санхүү, бүртгэлийн албаны дарга нартай энэ асуудлаар удаа дараа уулзаж, шаардлага тавьсан. Гэвч бидний шаардлагыг хүлээж аваагүй. Хөдөлмөрийн тухай хуульд 22.00-06.00 хүртэлх хугацааг шөнийн цагт тооцно гэж заасан. Гэтэл энэ хугацаанд ажилласан хүмүүсийн цалинг дутуу олгож байна.
2024-06-03