Би, бид үнэхээр азтай, бас атаархмаар хүмүүс юм... Гарамгай уран бүтээлчдийн тоглосноор дэлхийд шагшигдсан гайхалтай хөгжим сонсож, амьсгаа даран суухдаа ийнхүү бодсон. Дэлхийн хаа нэгтээ буун дуу тачигнаж, бөмбөг дэлбэрч, цус, нулимстайгаа холилдсон хүмүүсийн орилж, сандарч байгаа дүр зураг, энүүхэн хаяанд минь өөрийгөө шатааж, дүлий дарга нарын чихийг онгойлгох гэсэн нэгэн хүмүүний бачимдсан сэтгэл, халуун хоолонд унаж, тийчигнэн тарчлах өөдөсхөн хүүгийн шаналал, хаа нэгтээ хөлчүүрхэн хашгирах согтуугийн солиорол, нэгнийгээ чичин, нулимах улстөрчдийн увайгүй авир... энэ бүхнийг хэсэгтээ мартан, чих, сэтгэл, мэлмий юугаан баясган, сонгодог хөгжмөөр ариусан суугаа биднийг азтай гэхээс өөр юу гэх билээ.
Азтай гэж хэлэх өөр нэгэн учир нь дэлхийд эрэмбэлэгдсэн хоёр мундаг хүний хөгжимдөхийг гэрийнхээ хаяанд, Монголдоо үзэж, сонордох боломж хүссэнд нь тэр бүр олдохгүй шүү дээ. Энэ утгаараа сонгодог урлагт дурласан монголчууд Саша Радецки, Тамара Рохо нарын “нисэн” бүжихийг, Тина Зердин босоо ятга “уйлуулахыг”, бас Э.Амартүвшин, Г.Ариунбаатарынхаа дуулахыг эх орондоо харж, мэдэрсэн дэндүү азтай хүмүүс.
Монгол, Польш улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 65 жилийн ойн хүрээнд Польшийн хийлч Катажина Дуда, төгөлдөр хуурч Марек Браха нарын гоцлол тоглолтыг өнгөрсөн даваа гаригт Филармонид зохион байгуулсан бөгөөд тэд мөн Хөгжим бүжгийн коллежийн оюутан, сурагчдад нэг өдөр мастер хичээл заасан юм.
Цàã ààðûí áàéäëààñ øàëòãààëàí îíãîö áóóõ öàãààñàà õîöîðñíû óëìààñ ïîëüø õºãæèì÷äèéí òîãëîëò ÷ æààõàí îðîéòîæ ýõýëñýí þì. Ãýñýí ÷ ¿çýã÷èä öàã îð÷èì òýâ÷ýýðòýé, ñî¸ëòîé õ¿ëýýñýí. Òýãýýä øàãíóóëñàí.
Òàéçàí äýýð ãàð÷ èðñýí ìº÷ººñºº ë òýä òàíõèì ä¿¿ðýí õ¿íèéã èëáýäýí, ýçýìäýõ øèã áîëñîí. Ýöýñò íü ººðñ人 àëãà òàøèëò, “Áðàâî”-ãîîð “áóëóóëñàí”.
Òºãºëäºð õóóð÷ Ìàðåê Áðàõà Ïîëüøèéí õºãæìèéí çîõèîë÷ Ô.Øîïåíû “Ïîëîíåç ëÿ ìàæîð”, “Ìàçóðê”-èéã ¿íýõýýð ãàéõàëòàé õ¿ðãýëýý. Õºãæèì÷íººñ ºíäºð òåõíèê, óð ÷àäâàð øààðääàãààðàà àëäàðòàé ýë á¿òýýë¿¿äèéã òîãëîõäîî ò¿¿íèé õóðóóíóóä ¸ñòîé ë á¿æèæ, õààí õóóðûã áàÿðëóóëñàí. ¯íýõýýð âèðòóîç áàéëàà.
Ãýõäýý îëîí çóóíû òóðø õ¿í òºðºëõòíèé ñýòãýëèéã õºâñºëç¿¿ëñýí Ô.Øîïåíû “Íîêòþðí 20” áóþó “Íàìðûí âàëüñ”-ûã íü òîãëîñîí áîë ìèíèé õóâüä ¸ñòîé òýíãýðò õººðºõ áàéëàà. ̺÷ðººñºº ñàëæ ÿäàõ íàâ÷èñòàé öóã ñýòãýë ãýãýëçäýã íàìàð öàãèéã ÷óõàìõ¿¿ ýíý ë á¿òýýëýýñ á¿ðýí ìýäýð÷, àç æàðãàëä óìáàäàã õ¿í îëîí ãýäýãò ýðãýëçýõã¿é.
Õàòàãòàé Êàòàæèíà Äóäà ¿íýõýýð ãàðàìãàé õºãæèì÷èí þì áèëýý. Ò¿¿íýýñ ìóíäàã íü áàéãààã ¿ã¿éñãýõã¿é. Ãýõäýý òýðáýýð õèéëèéí ÷àâõäàñûã “õºðººäºõººð” òîìèëîãäîí èðñýí òýíãýðèéí õºãæèì÷èí þì áîëîâ óó. Áè èíãýæ ë áîäñîí. Ò¿¿íèé òîãëîëò íýã ë ºâºðìºö. Òîðãî ãóëñàí óíàõòàé ç¿éðëýìýýð ÷ þì øèã. Íýã ë 纺ëºí, óÿíãàëàã. Íÿëõ õ¿¿õäýä õ¿ð÷ ÿäàí, õàéðëàí, ýíõðèéëýí òýâýðäýã øèã òèéì íýãýí ãî¸ ìýäðýìæ. Ò¿¿íä áè ýçýìä¿¿ëñýí. ¯íýõýýð ãàéõàëòàé. Ïàáëî Ñàðàñàòåãèéí “Êàðìåí”-ûã ÷ òýð ç¿ãýýð ë óðñãàñàí. ×àâõäàñ àìèëóóëàã÷ ïîëüø “Êàðìåí” á¿ñã¿é òàíä áàÿðëàëàà.
Êàòàæèíà Äóäà: Ìèíèé áèå, îþóí óõààí òýð ÷èãòýý õºãæ캺 ìýäýð÷, óóñäàã
Ïîëüøèéí ñîíãîäîã óðëàãèéí ºíºº öàãèéí í¿¿ð öàðàé áîëñîí õàòàãòàé Êàòàæèíà Øâåéöàðüò áîëñîí îëîí óëñûí õèéë÷äèéí óðàëäààíû òýðã¿¿í áàéðûí ýçýí, Ìîöàðòûí õèéëèéí êîíöåðòûí øèëäã¿¿äýä îëãîäîã øàãíàë õ¿ðòñýí íýãýí þì áèëýý. Àçè, Àìåðèê, Åâðîï òèâèéí îëîí îðîíä òîãëîëòîî òîëèëóóëñíû äýýð õèéëèéí ãîöëîëîîð àíõ öîìîã ãàðãàñàí õºãæèì÷èí õýìýýí ñîíãîäîã óðëàãèéí õºãæìèéí ò¿¿õýíä òýìäýãëýãäñýí óðàí á¿òýýë÷ àæ. Ò¿¿íòýé õýäõýí ìèíóò ÿðèëöëàà.
Õóìñàà ìàõàíä íü òóëòàë öýìáèéòýë àâ÷, öýâýðëýñýí, ýðãýëäñýí àëàã í¿äòýé ýíý á¿ñã¿é õ¿¿õä¿¿äýä ¿íýí ñýòãýëýýñýý õè÷ýýë çààæ, çºâëºæ áàéñàíä òàëàðõààä áàðøã¿é.
-Òà íýð õ¿íäòýé “Ôðåäåðèê” øàãíàëûã îí äàðààëàí õ¿ðòýæ áàéæýý. ̺í îëîí îðíû õºãæìèéí ø¿¿ìæëýã÷èä òàíûã “Ãàéõàëòàé ºíãºòýé õºãæèì÷èí” ãýæ òîäîðõîéëñîí òàëààð óíøñàí. Òýãýõýýð òàíû àìæèëòûí ¿íäýñ þó âý. ¯¿íä ñýòãýë, ÷àäâàð, àâüÿàñûí àëü íü èë¿¿ íºëººëñºí áîë?
-Õýö¿¿ àñóóëò áàéíà. Àìæèëòàä õ¿ðýõýä îëîí õ¿÷èí ç¿éë íºëººëäºã. Ìýäýýæ, àâüÿàñ õàìãèéí ÷óõàë, ¿¿í äýýð ìàø èõ õºäºëìºðëºæ áàéæ ë óðàí á¿òýýë÷ áîëæ, àìæèëòàä õ¿ðäýã. ×è õý÷íýýí àâüÿàñòàé áàéñàí ÷, òîäîðõîé õýìæýýíä ºíäºðëºãò õ¿ðñýí ÷ ººðèé㺺 äàé÷ëàí, ¿ðãýëæë¿¿ëýí àæèëëàõã¿é áîë êàðüåð ãýäýã ç¿éë òýãýýä ë òºãñãºë áîëíî. Ǻâõºí õºãæèì÷èí õ¿íèé õóâüä áèø, ÿìàð ÷ àæèë ìýðãýæëèéíõýíä ýíý áîë ÿëãààã¿é.
-Õèéëèéí ÷àâõäàñ òàíä þó ìýäð¿¿ëäýã âý?
-Õºãæèìäºæ áàéõäàà áè çºâõºí á¿òýýëýý ë áîääîã. Áè îäîî ÷àâõäàñ õºíäºæ áàéíà ãýæ áîääîãã¿é. Ìèíèé áèå, îþóí óõààí òýð ÷èãòýý õºãæ캺 ìýäýð÷, óóñàæ áàéäàã.
-Òàíûã áàðîêêî ¿åèéí á¿òýýëýýñ ò¿ëõ¿¿ òîãëîäîã ãýæ ñîíññîí. Òýð ¿åèéí õºãæèì þóãààðàà îíöëîã þì áý?
-Áè ãàíö áàðîêêîãèéí á¿òýýëýýð äàãíàäàãã¿é ë äýý. Óðûí ñàíä ìèíü äýëõèéí óðëàãèéí àëòàí ¿å áàðîêêîãîîñ ýõëýýä îëîí ¿åèéí, îð÷èí öàãèéí á¿òýýë ãýýä á¿ãä áàãòäàã. Ãýõäýý ñîíãîäîã õºãæèì÷èí õ¿íèé ãîë ¿íäýñ íü ñîíãîäîã á¿òýýë¿¿ä ø¿¿ äýý. Ìèíèé õóâüä Áàõ, Ìîöàðò áîë õºãæìèéí çîõèîë÷äûí îðãèë íü ãýæ áîääîã.
-Òàíû òîãëîëòûí àðãà áàðèë èõ ºâºðìºö ñàíàãäñàí. Áè òàíä ýçýìä¿¿ëñýí. ªìíº íü äóóðü, áàëåòààñ Êàðìåíûã õàðæ ìýäýðñýí. Õàðèí Òà õèéëýýð Êàðìåíû õàëóóí öóñûã, ò¿¿íèé ãîìäîë, áàðäàìíàëûã ýä, ýñ¿¿äýä ìèíü ìýäð¿¿ëæ, õàðóóëëàà. Íîãîîí äààøèíç, øàð ¿ñòýé “öûãàí” á¿ñã¿é òàíä áàÿðëàëàà.
-Áàÿðëàëàà. Áè äîëîîí íàñòàéãààñàà ë õèéë òîãëîæ ñóðàõààð õè÷ýýæ ÿâíà. Ýíý ìýðãýæëýýðýý Øâåéöàðüò ñóðñàí ó÷ðààñ õºãæèìäºõ àðãà áàðèëûã ìèíü øâåéöàðü ñóðãàëò ãýæ áîëíî. ¯¿íýýñ ãàäíà áè áóñàä óðàí á¿òýýë÷èéã ñóäàëæ, ñîíñîæ, ìýðãýæëèéí íîì óíøèõ çýðãýý𠺺ðèé㺺 õºãæ¿¿ëæ áàéñàí. Èíãýñíèé äàðàà ººðòºº õàìãèéí òîõèðîìæòîé àðãà òåõíèêèéã ñîíãîñîí.
-Òà Ìîíãîëä àíõ óäàà èðæ, ìýðãýæëèéí ñóðãóóëèéí õ¿¿õä¿¿äýä ìàñòåð õè÷ýýë çààëàà. Òýäíèé òàëààðõ ñýòãýãäëýýñýý õóâààëöàíà óó?
-Òàíàé õ¿¿õä¿¿äèéí ÷àäâàð ¿íýõýýð ìóíäàã, á¿ð ãàéõàëòàé. Ìèíèé ñýòãýëèéã õàìãèéí èõ õºäºëãºñºí ç¿éë áîë òàíàé îþóòàí, ñóðàã÷äûí õ¿ëýýí àâàõ ÷àäâàð áàéëàà. Õýëñíèéã îéëãîæ, òóñãàæ àâàõäàà ñóðàìãàé, øàëàìãàé þì. Áè ¿íýõýýð ñýòãýë õàíãàëóóí áàéíà. Áîëäîãñîí áîë ýíä ¿ëäýýä èë¿¿ îëîí õ¿¿õäèéí õºãæèìäºõèéã ñîíñîæ, çºâëºìººð áàéíà. Äàðàà äàõèí óóëçàíà ãýæ íàéäàæ áàéãàà.
Ìàðåê Áðàõà: Øîïåíû á¿òýýëèéã áè àäàë ÿâäàëòàé àìüäðàëòàé ç¿éðëýíý
Òºãºëäºð õóóðûí äàðóóë á¿ðèéã á¿õ ýñýýðýý ìýäýð÷, èëæ òààëæ, ÿðèëöàæ áàéíà óó ãýëòýé ¿å ¿å àìàà òîì àíãàéæ, õîøóóãàà öîðâîéëãîí, í¿äýý àíüæ, áàñ íýýæ, á¿æèãëýæ áóé ìýò õºãæèìäºõ ýíý çàëóó Âàðøàâûí Õºãæìèéí äóíä ñóðãóóëü, Ô.Øîïåíû íýðýìæèò õºãæìèéí èõ ñóðãóóëèéã ãàðàìãàé àìæèëòòàé ä¿¿ðãýñýí ãàéõàëòàé óðàí á¿òýýë÷ àæ. Òèâ, äýëõèéí îëîí óðàëäààí, íààäàìä áàõäàì àìæèëò ¿ç¿¿ëæ, îëîí óëñàä òàíèãäñàí òýðáýýð Àâñòðè, Àìåðèê, Áðèòàíè, Ãåðìàí, Áåëüãè, Íèäåðëàíä, Ôðàíö, Îðîñ, Õÿòàä, Èòàëè, ßïîí çýðýã îëîí îðîíä òîãëîëòîî õèéæýý. Ãóðâàí æèëèéí ºìíº Ìîíãîëä ìºí òîãëîæ, ìàíàé ÕÁÊ-èéí õ¿¿õä¿¿äýä ìàñòåð õè÷ýýë çààæ áàéñàí þì.
-Òà Øîïåíû á¿òýýëèéã ò¿ëõ¿¿ òîãëîäîã òºãºëäºð õóóð÷. Ò¿¿íèé õºãæìèéã õýíòýé, þóòàé ç¿éðëýõ âý. Áóñäààñ ÿëãàðàõ îíöëîã íü þó þì áîë?
-Ìèíèé áîäëîîð Øîïåíû óðàí á¿òýýë ìàø îíöãîé, ºâºðìºö ºíãºòýé. Ìîöàðò, Áàõ íàðûí á¿òýýëèéã õ¿ì¿¿ñ îéëãîõîä ýíãèéí, äºõºì áàéäàã áîë Øîïåíä ººðèéí ãýñýí íýã òèéì, ¿ãýýð èëýðõèéëýõýä õýö¿¿ ºâºðìºö ºíãº, ìýäðýìæ áàéäãààñ ãàäíà òîãëîõîä òóí àìàðã¿é. ¯¿ãýýðýý áóñàä õºãæìèéí çîõèîë÷èéí á¿òýýëýýñ ÿëãàðäàã.
Øîïåíû á¿òýýëèéã áè àäàë ÿâäàëòàé àìüäðàë, ñàéí íàéç, áàéíãà õàìò ÿâäàã äàãóóë ìèíü ãýæ õýëíý.
-Òîãëîëòûí ¿åýð òàíû óð ÷àäâàðààñ ãàäíà Øîïåíû õºãæìèéí ÷àìèí òàíñàã “óð õèéö”-èéã ìýäýðñýí ìîíãîë ¿çýã÷èä àëãàà õîðñòîë òàøñàí. Òýãâýë Òà ìàíàé ñîíãîäîã óðëàã áîëîí ¿çýã÷èä, õ¿ì¿¿ñèéí òàëààð áàãà áîëîâ÷ ìýäðýâ ¿¿. Òà ºìíº íü Ìîíãîëä èðæ áàéñàí ø¿¿ äýý?
-Òîãëîëòûã ìèíü ìýäýðñýíä òàíü òàëàðõúÿ. ßìàð íýãýí ä¿ãíýëò õèéõýä õýö¿¿ ë äýý. Äýíä¿¿ áîãèíî õóãàöààíä Ìîíãîëä áàéëàà. Ãýõäýý ÕÁÊ-èéí õ¿¿õä¿¿äèéí òàëààð ìýäýæ, ìýäðýõýä çºâõºí ýíý ºäðèéí ìàñòåð õè÷ýýë õàíãàëòòàé. Òýä ç¿ãýýð ë ìåõàíèêààð òîãëîõ áóñ, õºãæ캺 ìàø ñàéí ìýäýð÷ ÷àäàæ áàéíà. Õ¿¿õä¿¿äèéí õºãæèì ÿã ç¿ðõíýýñ íü ãàð÷ áàéãààã áè ìýäýðñýí. Ýíý íü èõ òààëàãäñàí ø¿¿.
-Ýíý àñóóëò ìèíü æààõàí èíýýäòýé ñàíàãäàæ áîëîõ þì. Ãýõäýý Øîïåí ãýäýã õ¿íèé á¿òýýëýýð àìüñãàëæ, àìüäàðäàã òàíààñ çààâàë àñóóõûã õ¿ññýí þì ø¿¿, çºâ îéëãîîðîé. Òà á¿òýýëèéã íü ÷èí ñýòãýëýýñýý àìèëóóëàí òîãëîæ áàéõäàà òýðòýýä, õýäýí çóóíû ºìíºõ ¿å ð¿¿ î÷èæ, Øîïåíòîé “òààð÷” áàéâ óó. Ýñâýë ò¿¿íèéã ÿìàð íýãýí áàéäëààð ìýäýðäýã ¿¿?
-Øîïåí ÷, Øóáåðò ÷, ºíºº öàãèéí áèä ÷ á¿ãä ë õ¿í. Áîäèòîé àìü, àìüäðàë ø¿¿ äýý. Òýð óòãààðàà ÿìàð íýãýí õîëáîîñ áàéãàà. Ãàíö Øîïåíòîé ÷ áèø, á¿õ õºãæìèéí çîõèîë÷òîé ¿å ¿åèéí õ¿ì¿¿ñ òýð ç¿éëýýð õîëáîãääîã. Ç¿éðëýí õýëáýë, ìîäíîîñ àëèì òàñëàí àâ÷ áàéãààòàé àäèë þì óó äàà. Àëèì, ìîä õî¸ð õýäèéãýýð òóñäàà ç¿éë ÷ óãòàà áîë íýã íü íºãººãººñºº óðãàñàí. ¯¿íòýé àäèë áè îþóòàí áàéõäàà íîìûí ñàíãààñ õºãæìèéí çîõèîë÷äûí òóõàé íîì àâ÷, ñóäëààä, ò¿¿íòýé òàíèëöàæ, óëìààð á¿òýýëèéã íü õ¿ì¿¿ñò õ¿ðãýæ, èëýðõèéëæ áàéíà. Òýãýõýýð áîäèò õîëáîîñ ¿¿ñãýýã¿é þì ãýõýä ººð ÿìàð íýãýí áàéäëààð õîëáîãääîã ãýæ èòãýäýã.
