Америкчуудыг алмайруулсан сонголт

Америкийн улс төрийн зүтгэлтэн, ха­тагтай Тулси Габбард Орос-Ук­раины дайныг өдөөсөнд өөрийн улсын эрх ба­ригч­дыг нэг бус удаа буруутгаж, Сирийн асуу­далд АНУ оролцохгүй бай­хын төлөө тэмцэж ирэв. Эсэргүүцлээ илэр­хийлж АН-аас гарч, Жо Байденыг дэмжихээ илэр­хийлж байв. Өнгөрсөн оноос Дональд Трам­пыг дэм­жиж, намд нь элсэв. Одоо тэрбээр АНУ-ын Үндэсний тагнуулын албаны за­хирал болоод байна. Ирак улс дахь дайны ахмад зүтгэлтэн, АНУ-ын армийн дэд хурандаа энэ эмэг­тэй бие даасан үзэл бодолтой, үүнийхээ төлөө нөхдөөсөө нэг бус удаа шүүмжлэл хүлээж  байсан тун өвөр­мөц хүн юм. Хэдэн жилийн өмнө Ерөн­хий­лөгчийн сонгуульд өрсөлдөх хүсэлтээ илэр­хийлж байснаа Жо Байденд найр тавин тэмцлээ орхисон байдаг. Украины асуудлаар удирдлагатай нь санал зөрөлдсөн нь АН-аас га­рах гол шалтгаан байсан бөгөөд Оросын сур­тал ухуулгыг дэмжлээ хэмээн дургүйцлээ илэр­хийлж, Төрийн нарийн бичгийн дарга байсан Хил­лари Килинтон түүнийг “Кремлийн ивээ­лийн хүн” гэж хүртэл нэрлэж байжээ. Габбард “Пу­тинийг АНУ олон жил өдөөн хатгасан” гэж хэд хэдэн удаа мэдэгдэж байсан аж. 2024 онд хэвлэгдсэн номдоо Оросын эсрэг дайнд Ук­раи­ны ард түмнийг Байдены засаг захиргаа “сумны бай” болгож ашиглаж байна гэж бичжээ.
Истанбулд болсон Орос, Украины хэлэл­цээрийг Жо Байден, түүний хамтран зүт­гэг­чид тасалдуулсныг нотолсноор бүгд найрам­дахчуудад Габбард нэлээд хэдэн “оноо” ав­чирсан гэж үздэг. Үүнд нь талархсаны илэр­хийлэл болгож түүнд Үндэсний тагнуулын ал­баны захирлын суудлыг Трамп санал болгоо биз ээ. Нэрийг нь энэ албанд дэвшүүлсэн ту­хай асуудлыг Сенат хэлэлцэх үеэр Башар Асадын дэглэм “хүний эрхийг аймшигтай зөр­чиж байсан” ч энэ нь алан хядагчдад эрх мэ­дэл алдахгүй байх “сайн боломж” гэж Габбард мэ­дэгд­сэн юм. Түүний хэлснээр Сири одоо “Аль-Кайда”-гийн салбарын хяналтад оржээ. 2017 онд Төлөөлөгчдийн танхимын ги­шүүн байх­даа Сирид нууцаар очиж, Башар Асад­тай уулз­саны улмаас ширүүн шүүмжлэлд өртөж байв. Цагаан ордон, тагнуулын албанд хээл ха­хууль газар авсныг Сенатад үг хэлэхдээ тэр мэдэгдсэн байна. Оросын зүгээс хийж буй ташаа мэдээлэл хэмээн удаан хугацаанд үзсээр ирсэн баримтыг олны өмнө дэлгэж, улс тө­рийн хүрээнд хурц маргаан дэгдээж байснаа Ук­раинд болон дэлхийн бусад хэсэгт байдаг Аме­­рикийн биологийн нууц лабораториудын тухай мэдээллийг ч тэрбээр дэлгэсэн байдаг. Ийм мая­гаар Габбардын хэлсэн үг АНУ-ын улс тө­рийн амьдралд чухал үйл явдал болдог тө­дий­гүй хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд хийгээд ир­гэдийн дунд үүсдэг яриа хөөрөөний сэдэв бол­соор ирсэн байна.
Вашингтоны улс төрийн дээд түвшнийхэн Оросыг стратегийн өрсөлдөгчөө гэж үздэгээс түүнд аль болох их хохирол учруулахыг хи­чээж түүнийг өдөөн хатгасаар эцэст нь цэр­гийн тусгай ажиллагаа Украинд эхлүүлс­ний хариуц­ла­гыг АНУ хүлээх ёстой гэсэн байр суурьтай бай­даг хүн юм. Чухам тиймээс түүнийг Үндэс­ний таг­­нуу­­лын албаны дарга болгохоор Трам­пын хий­­сэн сонг­олт америкчуудыг ал­май­руулж ор­хисон аж.
Тэрбээр Сенатад үг хэлэхдээ тагнуулын байгууллагын үйл ажиллагаанд америкчуудын ит­­гэлийг сэргээхийг амлаад Трампыг Ерөн­хий­­лөг­чөөр сонгогдоход тагнуулын байгуул­лага саад хийхийг оролдсон болон өмнөх Ерөн­­хий­лөгч­дийн үед тус байгууллагын хийж бай­­сан ажилд ихээхэн шүүмжлэлтэй хандав.
“Тагнуулын байгууллага алдаатай бодлого, үйл ажиллагаа асар удаан хугацаанд явуулсны уршгаар манай аюулгүй байдалд өртөг өн­дөртэй сүйрэл авчирсан. Үүнийг зогсоох ёстой. Би тэдний утсан хүүхэлдэй болохыг хүсэхгүй байгаа нь улс төрийн дайснуудыг маань түгшээх бололтой” гэж хэлсэн байна.
Америкийн Үндэсний аюулгүй байдлын агент­лагийн ажилтан байгаад олон мянган нууц баримтыг бусдад дамжуулж, улмаар Орос руу зугтсан Эдвард Сноудений тухайд Габбард ямар бодолтой явдаг нь Сенатын гишүүдийн сонирх­лыг ихээхэн татжээ. Сноуден хууль зөрчсөн ч Засгийн газрын хууль бус үйлдлийг илрүүлсэн, зайлшгүй хийх ёстой өөрчлөлтөд түлхэц өгсөн гэсэн хариулт Габбард тэдэнд өгчээ.
Америкийн улс төрийн зүтгэлтэн, “Fox news” телевизийн сэтгүүлч асан Тулси Габбард 1981 онд төржээ. Бизнес эрхэлж байснаа улс төрч болсон Майк Габбардын таван хүүхдийн дө­рөв дэх нь аж. Гэрээр боловсрол олж, Хавайн их сургуулийг 2009 онд төгсжээ. 2013-2021 онд Төлөөлөгчдийн танхимын гишүүн, Үндэсний ард­чилсан хорооны дэд ерөнхийлөгчөөр ажил­лав. Улс төрийн үйл ажиллагаанд оролцох бол­­сон эхний үедээ ижил хүйстнүүд гэрлэх, үр зул­­буу­лахыг эсэргүүцдэг байснаа хожим нь энэ байр сууриа өөрчилжээ. Туурга тус­гаар ул­суу­дын хэрэгт АНУ цэргийн хүчээр хөнд­лөн­гөөс орол­цохыг Габбард эсэргүүцдэг. Тухайл­бал, Ирак, Ливи, Сирид явуулсан АНУ-ын бод­логыг шүүм­жилдэг. 
2002 онд 21 настайдаа Хавай мужийн Төлөө­лөгчдийн танхимын сонгуульд ялснаар АНУ-ын түүхэнд мужийн хууль тогтоох байгууллагын хамгийн залуу, эмэгтэй гишүүн болжээ. Иракт хоёр жил цэргийн алба хаасны дараа 2006 онд АНУ-д эргэж ирээд улс төрийн үйл ажиллагаанд оролцох болов. 2009 он хүртэл Хавай мужаас Сенатад сонгогдсон Дэниель Акакийн туслахаар ажиллаж байхдаа Гонолулу хотын зөвлөлийн сонгуульд өрсөлдөөд ялжээ. Удалгүй Хавайн сонгуулийн II тойргоос АНУ-ын Конгрессийн Тө­лөөлөгчдийн танхимын гишүүнд албан ёсоор нэр дэвшихийн төлөө тэмцэлд оролцож, урьд­чилсан санал хураалтад өрсөлдөгчөөсөө илүү дэмжлэг хүлээсэн юм.
2012 оны арванхоёрдугаар сард болсон Конгрессийн сонгуульд Габбард сонгогчдын 81 хувийн санал авч итгэлтэй ялав. Энэ сон­гуульд түүнийг Ерөнхийлөгч Барак Обама биечлэн дэмжсэн гэдэг. БНН-ын Кавика Кроули гэх эх­нэрээсээ салсан, гурван хүүхдийн эцэг, машин­даа амьдардаг, жилд 15 мянган ам.дол­ларын цалинтай нэгэн уг сонгуульд Габбардтай өр­сөлд­сөн юм санж. Габбард ялснаар АНУ-ын түү­хэнд Конгрессийн гишүүн болсон индуист шашинтай анхны хүн болжээ. 2016 онд тэрбээр дахин сонгогдов. 2013-2016 онд Габбард АН-ын Үндэсний хорооны дэд даргаар ажиллав. 2016 онд Ерөнхийлөгчийн сонгуульд АН-аас Сенатын гишүүн Берни Сандерс нэрээ дэвшүүлэхийг дэмжив. Сонгуульд Хиллари Клинтоны төлөө саналаа өгсөн Тулси Габбард Ерөнхийлөгчөөр дөнгөж сонгогдсон Дональд Трамптай 2016 оны дөрөвдүгээр сарын 21-нд уулзжээ. Уулзал­тыг Трамп санаачилсан бөгөөд Сири дэх дайн болон алан хядах үйлдэлтэй тэмцэх асуудлаар түүнтэй санал солилцохыг хүссэн байв. Габ­бардыг Төрийн нарийн бичгийн дарга, Батлан хамгаалахын сайд, НҮБ дахь АНУ-ын байнгын төлөөлөгч нарын аль нэгэнд нь санал болгож байна гэх мэдээллийг Трампын багийн өндөр ал­ба­ны эх сурвалж хэвлэлд тэр өдөр өгсөн байлаа. Габбард олон асуудлаар Трамптай ижил үзэл бодолтой гэж “The Guardian” сонинд бич­жээ. Тухайлбал, тэрбээр Барак Обамаг шүүм­жилдэг, Сири, Ливанд Америк интервенц хийс­нийг буруутгадаг, цагаачлалын асуудлаар хатуу байр суурь баримталдаг аж. Трампын “гол стра­тегич” Стивен Беннон түүнийг дэмждэг, чухам тэр л Габбардыг Трамтай уулзуулсан гэх мэдээ 2016 онд хэвлэлд гарч байжээ.
Ерөнхийлөгчийн сонгуульд оролцох бодол­тойгоо Габбард 2019 оны нэгдүгээр сард зарлав. 2019 оны аравдугаар сард болсон урьдчилсан санал хураалтад болон теле мэтгэлцээний дүнд өр­гөн олон түмэнд тодорхой болсон түүний дай­ны эсрэг байр суурийн нь улмаас Хиллари Клин­тон түүнийг   буруутгаж, Оросын тал Габ­бард дэмжинэ хэмээн үзэж байлаа. 

2020 оны нэгдүгээр сард Хиллари Клинтон гүт­гэлээ хэмээн Габбард шүүхэд нэхэмжлэл гар­гаж, ёс суртахууны хохирлын төлөө 50 сая ам.дол­лар төлөхийг шаардлаа. Гуравдугаар сард тэрбээр Ерөнхийлөгчийн төлөөх өрсөл­дөө­нийг орхиж, Дэд Ерөнхийлөгч байсан Жо Бай­деныг дэмжих болов.
Габбард 2003 онд Хавай мужийн Үндэсний гвар­дад сайн дураар оров. 2007 онд офицерын сур­­­гууль төгсөв. Тусгай зориулалтын явган цэр­­гийн бригадад орж, цагдаагийн салааг нь ко­манд­лах болжээ. Энэ салаатайгаа Ойрхи Дор­нодод очиж Кувейтийн үндэсний цэргийн бэлт­гэлийн зааварлагчаар ажиллав. Кувейтийн Үндэсний гвардийн шагнал хүртсэн анхны эмэгтэй болов. Ахмад байснаа 2015 онд хошууч цолтой болжээ. Зүүн Африкт болсон тусгай ажиллагаанд оролцож, 2021 онд дэд хурандаа боллоо. Сирийн Засгийн газрыг унагах зорил­готой хууль бус дайныг зогсоохын төлөө тэм­цэж, үүнд оролцох нь АНУ-ын үндэсний аюулгүй байдал, олон улсын нэр хүнд, эдийн засгийн ашиг сонирхолд хөнөөлтэй гэж үзэж байв. Сирийн хэрэгт АНУ-ын оролцоог хориглох агуул­гатай тогтоолын төсөл ч боловсруулав. Ираны эсрэг тавьсан эдийн засгийн хоригийг бас цуц­­луулж чадсан байна.
Габбард 2006 онд нөхрөөсөө салав. 2015 онд кино зураглаач Абрахам Уильямтай суув. Габ­­бард төрөлхийн цагаан хоолтон, Ма­хат­­ма Ган­дийг өөрийн “үлгэрлэн дууриах хүн” гэж үздэг.

Р.Жаргалант