Мөрийтэй тоглоом ба дутууг гүйцээх хориг
“Бид хамтдаа 10 жил амьдрахдаа бусдаас 100 төгрөг ч гуйлгүйгээр хоёр өрөө байр, машинтай болсон байв. Энэ гайтай, хар сүүдэр авчирсан тоглоомыг нөхөр маань анх 20 мянган төгрөгөөр тоглодог байсан юм. Би ч мэддэг, хожигдчихлоо л гэдэг байв. Гэвч хэдэн арван сая төгрөгөөр тоглодог болчихно гэж бодсонгүй”... Нөхрийнхөө донтолт, алдаанаас үүдсэн олон сая төгрөгийн өрийг дарах гэж машин, орон байраа ч тэд заржээ. Гурван хүүхэдтэй учраас салж түвдсэнгүй, “Дахин тоглохгүй” гэсэн хэчнээн удаагийн амлалтад нь хууртсаар, итгэсээр өнөөдөр өрөнд баригдсан, итгэл алдсан, стресс, бухимдал дүүрэн хүн болсноо нэгэн эмэгтэй бичжээ.
2025-08-11
Харь улсаас ажиллах хүч татах эрх зүйн орчин хангалтгүй байна
Монголчуудад ажил олдохгүй, ажил олгогчдод ажилтан олдохгүй болсон гэв үү дээ. Энэ үг өнөөгийн хөдөлмөрийн зах зээлийн нэгэн тулгамдсан асуудлыг илэрхийлж буй. Эрэлт бий газар нийлүүлэлт байх учиртай. Гэтэл эл хоёр огтлолцохгүй, бүр зөрчилдөхөд хүрээд байна. Үүнийг шийдвэрлэхийн тулд гадаад иргэдийг дотоодод ажиллуулах нөхцөл бодитоор үүссэн ч эрх зүйн зохицуулалт, олон нийтийн хандлагаас үзвэл нэг л урагшгүй байх шиг ээ.
2025-08-08
Улс төрийн “мангас” бүтээх уламжлал
Нэг нам үнэмлэхүй олонхоор хэдэн сонгууль дараалан ялж, төрийн эрх барихын сөрөг талыг бид хэдийн мэдрээд явж буй. Эдгээрийн нэг нь улс төрд дарангуйлагч, эрх мэдэл бүхий “мангасууд” бий болгох явц юм. Хууль, эрх зүйн орчныг тэд өөрсдөдөө нийцүүлэн дураар өөрчилж, нэг албан тушаалд “мөнхрөх”, хэмжээлшгүй эрх мэдэлд хүрэх боломжоо бүрдүүлдэг. УИХ-ын нийт гишүүний дөрөвний гурвын босго тавьдаг Үндсэн хуульд хүртэл МАН-ынхан өнгөрсөн хугацаанд хоёронтоо өөрчлөлт оруулжээ.
2025-08-07
СЭМҮТ-ийн “идээ бээр”-ийг сайд нь шахах уу, өөр санаархал өвөрлөв үү
Сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төв (СЭМҮТ)-ийнхөн үйлчлүүлэгчдийнхээ эрх ашгийг байнга зөрчдөг, халамжийн тэтгэмжийг нь нийгмийн ажилтан хувьдаа зарцуулдаг, эмч, сувилагчид бус, дарга нараа урамшуулдаг, илүү цагийн цалин боддоггүй, үе үеийн удирдлага нь мөнгө төгрөг шамшигдуулдаг, тэр ч бүү хэл, өвчтөндөө бэлгийн хүчирхийлэл үйлдсэн зэрэг олон таагүй мэдээлэл байсхийгээд л хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр цацагддаг. Зарим нь ч хууль, хяналтын байгууллагаар шалгуулж, буруутай нь тогтоогдон, ял шийтгүүлсэн байдаг. Харин энэ удаа Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн СЭМҮТ-тэй холбоотой ноцтой мэдээллийг өчигдөр олон нийтэд ил болголоо.
2025-08-06
Стандартаар түрээ барьсан их сүйтгэл нийслэлд өрнөж байна
Яг одоо хариулт нэхэх ёстой хамгийн чухал асуулт бол “Шинэчлэх шаардлагагүй, эвдэрч хэмхрээгүй замуудыг яагаад энд тэндгүй сүйдлээд байна вэ”. Эндээс олон зүйлийн учиг зангилаа, өдгөө нийгэмд анхаарал татаад буй асуултуудын хариулт тодорхой болох учиртай. Тиймээс нийслэлийнхэн үүнд хариулахаас зайлсхийж, хятад, монгол хавтан, нийтийн эзэмшлийн гудамж, талбайн нэгдсэн стандарт, улс төрийн зорилготой харлуулах ажиллагаа гэсэн сэдвүүд рүү олны анхаарлыг хазайлгаж, алсруулах оролдлого хийж байх шиг.
2025-08-06
Иргэдийг цөхрөөж, эмч нарыг залхаасан даатгалын дампуу систем
Манай улсад болж бүтэж, баригдаж, шийдэгдэж байгаа юм хөшөө, хаалга хоёроос өөр алга шив дээ. Бүх л салбар “элгээрээ хэвтэж”, тэр дундаа энэ улсын үнэт баялаг болсон монгол хүний эрүүл мэнд хөсөр хаягдаж, хөгшин, залуугүй өвдөх ч эрхгүй болжээ. Нийтээрээ эрүүл мэндийн даатгал төлөөд ч улсын эмнэлгүүд нь төсөвгүй хэмээн аргаа барахдаа зарим тасгаа хааж, өр ширэндээ баригдан, ороох боох материалгүй шахуу болтлоо дампуурч байгаа сурагтай. Удирдлагууд нь ч эмч, ажилчдынхаа цалин хөлсийг хасах арга сүвэгчилж, даатгалаас “сохор зоос” хялайлгасангүй хэмээгээд иргэдийн халаасыг “тэмтэрч” суух болсон гэнэ. Зарим эмнэлгийнхэн цалингаа тавьж хүчрэхгүй болсон тухай мэдээлэл нийгмийн сүлжээнд цацагдсан ч эхнээс нь няцааж байгаа бололтой.
2025-08-06
Үндэсний зөвлөл нэртэй үрэлгэн бүтцийн хэрэг алга
Монгол Улсын төрийн бодлого, салбарын үйл ажиллагааг залуурдаж чиглүүлэх зорилготой үндэсний зөвлөлүүд сүүлийн жилүүдэд үүргээ умартаж, зүгээр л нэг үрэлгэн бүтэц болж хувирчээ. Жил ирэх тусам төсөв, хүн хүчний хувьд ч данхайж, бүх л салбарт “үүрээ засах” боллоо. Тухайлбал, хүүхэд, залуучуудын төлөө, боловсрол, эрүүл мэнд, нийгмийн даатгал, эдийн засгийн, нээлттэй засгийн, замын хөдөлгөөний, сансрын, хөдөө аж ахуйн, бүсийн хөгжлийн, химийн хорт бодисын гэхчлэн түмэн салбар, мянган гишүүнтэй зөвлөлүүд улсын хэмжээнд ажиллаж байна. Зөвлөмж гаргахаас өөр шидгүй эдгээр зөвлөлүүдэд жил бүр улсын төсвөөс өчнөөн зуун тэрбум төгрөг зарцуулдаг ч нүдэнд харагдаж, гарт баригдахуйц үр дүнтэй ажил тэдэнд үгүй. Санхүүгийн зарцуулалт нь ч ил тод бус, ийм нэг данхар, даварчихсан бүтцийг цөөлөх цаг болсныг иргэд, олон нийт ч шаардсаар буй юм.
2025-08-05
Бэлгэдлийн шинжтэй санал асуулга
Монгол Улсын 2026 оны төсвийн төсөлд энэ сарын 1-нээс олон нийтийн саналыг авч буй. Мөн өчигдрөөс танхимын хэлэлцүүлгийг тодорхой салбарууд хамруулан зохион байгуулж эхлэв. Ерөнхий сайд Г.Занданшатар Засгийн газрын сүүлийн ээлжит хуралдаанаар төсвийн төсөлд олон нийтийн оролцоог хангах үүргийг төсвийн ерөнхийлөн захирагч нарт өгсөн юм. Үүнийг анх удаа мэт гайхан хүлээн авах хэсэг байхад улсынхаа орлогыг хэрхэн үр дүнтэй зарцуулахад саналаа өгөх болсондоо талархах хүмүүс ч байна. Түүнчлэн Засгийн газар, УИХ өөрт ногдсон үүргээ биелүүлж барахгүй, иргэдээс асуухад хүрэв үү гэх эргэлзээ ч бий болов.
2025-08-05
Гангийн “сүүдэр” газар сайгүй тусжээ
Хэт халалт, үер, усны аюул, газар хөдлөлт, хар салхи зэрэг байгалийн аюулт, гамшигт үзэгдэл дэлхийн бөмбөрцгийн хаа саагүй тохиож, улс орнуудыг хөгжингүй, хөгжил буурай гэж ялгалгүй сандаргаж байна. Энэ оны тавдугаар сараас хойш гэхэд гэнэтийн аадар, далайн хар салхинаас үүдэлтэй үер, хуурайшилтаас улбаатай түймэр хүн төрөлхтөнд асар их хэмжээний хор хохирол учруулсныг Дэлхийн цаг уурын байгууллагаас анхааруулаад, улс орнуудыг байгалийн давагдашгүй хүчин зүйлд бэлтгэлтэй, сэрэмжтэй байхыг сануулсаар буй.
2025-08-04
Татвар төлөгчдийн мөнгөөр тансаглах жишиг
Монгол Улсын 21 аймгийн нэг болох Увсын 100 жилийн ойн баярыг тэмдэглэх арга хэмжээний хүрээнд цэнгэлдэх орчмынх нь цахилгааны асуудлыг шийдэхээр Эрчим хүчний сайд Б.Чойжилсүрэн өөрийн мэдлийн багцаас хоёр тэрбум төгрөг гаргуулснаа ихэд сайрхжээ. “Хуучаа ярих гээд хулгайгаа дэлгэв” гээч нь болов. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн хувьд тэрбээр салбарынхаа тухайлсан асуудлуудыг шийдэх зорилгоор эзэмшдэг сайдын багц зардалтай. Гэвч тус нутгийнхан бусдаасаа ямар давуу эрхтэй болоод гурван өдөр наадамлах эрчим хүчний хэрэгцээг нь хүртэл татвар төлөгчдийн мөнгөөр шийдвэрлэж өгөх үүрэг хүлээдэг билээ.
2025-08-01
Амлалтаа ч хэрэгжүүлнэ, амаа ч хамхиулна
Монгол Улсын 2026 оны төсвийг одоо “зурж” буй. Долоодугаар сарын 25-наас өмнө төсвийн ерөнхийлөн захирагч нар болон УИХын гишүүдээс хөрөнгө оруулалтын санал авсан. Тойргоос сонгогдсон гишүүн бүрд хөрөнгө оруулалт нэрээр 15 тэрбум төгрөг олгохоор тохирсон нь олон нийтийн анхаарлыг татаж, шүүмжилж буй. Тэгвэл эл шүүмжлэлээ бодит ажил хэрэг болгох боломж иргэдэд олдож байна. Өнөөдрөөс эхлэн хоёр долоо хоногийн турш 2026 оны улсын төсвийн төсөлд олон нийтийн саналыг тусгах хэлэлцүүлэг эхэлж байгаа юм. Татвар төлөгчдийн мөнгөөр хувийн пиараа хийж, нэр хүндээ өсгөн, дахин сонгогдох нүхээ малтдаг эл шударга бус хуваарилалтыг зогсоох, эсэх нь та, биднээс хамаарч болох нь.
2025-08-01
Хууль, дүрэмгүй сүм хийдүүд
Аглаг бүтээлийн хийдийн үйл ажиллагааг хэн, хэрхэн цааш нь үргэлжлүүлэх вэ гэх асуудал сөхөгдөхийн зэрэгцээ шашин номын үйл хэргийг тасалдуулах вий гэх санаа зовнил сүсэгтэн олны сэтгэлийг чилээх болжээ. Бурханч лам Г.Пүрэвбат тэнгэрт дэвшсэнээс жилийн дараа буюу өдгөө тухайн сүм хийдийгөмчлөх, эзэмших эрхийн асуудал олон нийтийн анхааралд өртөж, гэр бүлийнхэн нь болон шавь нар, хийдийн Удирдах зөвлөлийн гишүүдийн ярилцлага, мэдэгдэл хэвлэлээр хөвөрч байна.
2025-07-31
Нийслэлийнхэн түүхэн дурсгалт газар болох Богд хааны зуны ордноо хамгаалах үүргээ умартав
Богд хааны ордон музейн салбар түүхэн дурсгалт барилга болох Богд хааны улаан ордны үлдэц Хайстай лаврин зуны ордонтой залгуулан хууль бусаар барилга барьж, газрын өмчлөх эрхийг нийслэлээс олгожээ. Өөрөөр хэлбэл, Нийслэлээс түүхэн дурсгалт газраа хамгаалах үүрэгтэй байтал, хамгаалаагүй харин ч давуу байдлаа ашиглан хууль бусаар газар олгосон байж болзошгүй байгаа юм. Тодруулбал, Нийслэлийн улсын бүртгэлийн газраас иргэн О.Баасандоржид 2023 онд гэр бүлийн хэрэгцээний зориулалтаар тус газрын залгаа талбайд 700 м.кв талбайг өмчлөхөөр олгосон байна.
2025-07-29
СӨХ нь хүчрээгүй оршин суугчдыг хуулиар хүмүүжүүлэх оролдлого
“Монголчууд хэзээ нэг жинхэнэ утгаараа хотжих юм бол доо. Нийтийн эрх ашгийн үүднээс ямар ч шаардлага тавьсан оршин суугчид хүлээж авдаггүй. Зөвхөн хар амиа л боддог. Ямар нэг асуудал гарахаар хамгийн түрүүнд СӨХ руу дайрч, чичлэх хэрнээ өөрсдөө үүрэг, хариуцлагаа огт ухамсарладаггүй” хэмээн “Нарлаг өргөө” СӨХ-ны гүйцэтгэх захирал халаглан ярилаа. Төв цэнгэлдэх орчмын энэхүү хотхон дөрвөн блок бүхий нийт 252 айлынх, найман цахилгаан шаттай хэрнээ лифтчингүй, дундаа хоёр цэвэрлэгчтэй, контор нь хаа байсан Шар хаданд байрладаг гэхчлэн асуудал ихтэй. Гэвч энэ бүх асуудлын дотроос хамгийн хэцүү нь оршин суугчдын амин хувиа хичээсэн хандлага, түрээслэгчдийн “хоноцын” сэтгэл гэнэ.
2025-07-29
Идсэн хоолондоо улсаараа хордсоор байхуу
Хүүхдийн зуслан, амралт, сувиллын газруудад сүүлийн үед хоолны хордлого шил дараалан гарч, олон хүүхэд, залуус эмнэлэгт хэвтэн эмчлүүлэв. Үүний улмаас эцэг, эхчүүд хүүхдээ зусланд, настай аав, ээжийгээ амралт, сувиллын газарт явуулахаас халшрах болжээ. Амраах гэж явуулсан биш, идсэн хоолондоо хордоод, эм, тариа болоод ирэхээр ямар хэрэг байх билээ.
2025-07-29
“Тэрбум мод”-ны тоо гүйцээх хийрхэл
Монголын байгаль орчны иргэний зөвлөлийн Удирдах зөвлөлийн гишүүн, судлаач, доктор С.Амгаланбаатар “Монголчууд модны экологийн үнэ цэн, үйлчлэлийг их ярьдаг. Нэг ширхэг мод амьдралынхаа туршид төдөн сая төгрөгөөр үнэлэгдэхүйц хүчилтөрөгч ялгаруулж, төчнөөн хэмжээний усыг эргэлтэд оруулна гэхчлэн маш нарийн тооцоо, статистик дурдаад, бие биедээ мод тарихыг дуу нэгтэй уриалдаг. Гэхдээ энэ нь тийм ч амар зүйл биш. Мод ийм их хэмжээний үйлчлэл үзүүлэхийн тулд эхлээд амжилттай ургах, дараа нь урт удаан амьдрах ёстой. Үүний тулд эхний жилүүдэд тасралтгүй арчилж, бөөцийлөх шаардлагатай, мөн тэр хэмжээгээр “их”-ийг өгөх ёстой. Бид “Мод бол ус цэвэршүүлэгч, үйлдвэрлэгч” гэдэг. Гэхдээ тэр амьдралынхаа эхний үеүдэд ус хэрэглэгч гэдгийг мартаж болохгүй. Тиймээс хаа хамаагүй, таарсан газартаа мод, бут тарих нь үр дүнгүй. Аливаа газарт мод тарихдаа анхаарах хамгийн чухал зүйл нь нэгдүгээрт, усны хангамж, хоёрдугаарт, бүс нутгийн хөрс, уур амьсгалын онцлог” хэмээн анхааруулж, захиж байв.
2025-07-28
Бөөрөнхий улстөр
Ерөнхий сайдын албан тушаалаас огцорсныхоо дараа УИХ-ын гишүүн Л.Оюун-Эрдэнэ БНСУ-д амьдарч буй гэх. Ямартай ч үүнээс хойш тэрбээр чуулганы хуралдаандаа суусангүй, ард түмнийг төлөөлөх гишүүний үндсэн ажлаа хийсэнгүй. Тэр зуурт АТГ түүний хүү О.Тэмүүлэнгийн орлогын эх үүсвэрийг шалгав. Эцгийнх нь биш шүү. Уг нь Л.Оюун-Эрдэнийн жилийн орлогоос давсан мөнгийг хүү нь нэг өдөрт найз бүсгүйдээ зарцуулсан, үүний эх үүсвэр авлигынх мөн үү, үгүй юү гэдгийг л шалгахыг олон нийт шаардсан юм. Өөрөөр хэлбэл, Ерөнхий сайд асны хөрөнгө, орлогыг хамтад нь шалгаач гэсэн.
2025-07-28
Хар тамхины хяналт шалгалтын үеэр залуусын дунд танил болсон хүмүүс ч баригджээ
Засгийн газрын тэргүүн гэнэт ухаан оров уу, яав. Хар тамхитай тэмцэх бие даасан тусгай алба байгуулж, чадавхжуулах, гадаад улсын энэ төрлийн байгууллагатай хамтран ажиллах талаар Засгийн газрын хуралдаанаар ярьж, холбогдох хүмүүст үүрэг, чиглэл өгөв. Уг нь Засгийн газар хар тамхитай тэмцэх үндэсний хөтөлбөр гэгчээ олигтойхон мөрдүүлж, хил, гаалийн хяналт шалгалт, тоног төхөөрөмжөө сайжруулахад чиглэсэн санхүү, хөрөнгө мөнгөө түргэн шуурхай шийдвэрлэж, донтогчдыг эмчлэх төв байгуулчихсан бол өдийд ингэж тусгай алба байгуулна гэж ярьж суухгүй байсан биз.
2025-07-28
